Pubers met een relatief laag niveau van het stresshormoon cortisol in het lichaam zijn vatbaarder voor antisociaal gedrag zoals spijbelen, vandalisme en winkeldiefstal dan tieners met een gemiddeld niveau cortisol.
Dat stelt onderzoeker Evelien Platje, die op 15 november aan het VUmc promoveert. Platje volgde 497 jongens en meisjes drie jaar lang, van hun 15e tot hun 17e jaar, in de ontwikkeling van hun gedrag. Jaarlijks nam ze speeksel af om het niveau van het stresshormoon cortisol te meten.
Vragenlijst
Ook vulden de pubers een vragenlijst in, waarmee Platje kon nagaan in welke mate zij agressief zijn en regels overtreden. Omdat de invloed van vrienden heel belangrijk is voor het gedrag van pubers, vulde de beste vriend van elke deelnemer tevens jaarlijks dezelfde vragenlijst in.
Het bleek dat de pubers met een lage cortisolwaarde in het speeksel vaker vervielen in antisociaal gedrag, zoals spijbelen, diefstal en vandalisme. Bovendien gingen zij in de loop der jaren met steeds antisocialere vrienden om. "Net zoals een te hoog stressniveau onprettig voelt, wordt verondersteld dat een te laag stressniveau ook niet comfortabel voelt," licht de onderzoekster als mogelijke verklaring toe. "In een poging dat gevoel te laten verdwijnen en hun stressniveau op te krikken, kunnen de jongeren sensatie gaan zoeken, bijvoorbeeld door winkeldiefstal. In de puberteit gaan die jongeren vervolgens op zoek naar vrienden die vergelijkbaar zijn in hun antisociale gedrag."
Agressiviteit
Vooral de jongeren die over alle drie de jaren ernstig agressief waren lieten een lager cortisolniveau zien, ongeacht het gedrag van hun beste vriend. Hoe lager het cortisolniveau bij een jongere, hoe groter de kans dat hij of zij bijvoorbeeld in gevechten verzeild raakte. Volgens Platje wijst dit erop dat agressiviteit meer als een persoonskenmerk kan worden beschouwd. Dit in tegenstelling tot regelovertredend gedrag, zoals spijbelen en diefstal, dat tijdelijk piekt tijdens de adolescentie en mede door andere factoren, zoals bijvoorbeeld 'foute' vrienden beïnvloed wordt.
- VU medisch centrum
