Jongeren die slechter slapen dan leeftijdsgenoten, gebruiken een jaar later meer alcohol en andere verslavende genotsmiddelen dan jongeren die goed slapen. Dat blijkt uit het promotieonderzoek van Sara Pieters van de Radboud Universiteit.
Het is bekend dat er bij volwassenen een verband is tussen middelengebruik en slaapproblemen. Als kinderen in de puberteit komen neemt de interesse in alcohol en andere genotsmiddelen toe én veranderen ook de slaappatronen. Daarom onderzocht Pieters of er bij beginnende drinkers ook een samenhang is tussen slaap en middelengebruik.
Slaapproblemen
"We stelden meer dan vijfhonderd jongeren tussen 12 en 15 vragen over het moment dat ze naar bed gingen, of ze dan moe waren, nog met hun telefoon bezig, of met games en dergelijke, en of ze dan snel konden inslapen. Dat deden we op twee momenten, met ongeveer een jaar ertussen", vertelt ontwikkelingspsycholoog Sara Pieters. "Jongeren die bij de eerste meting aangaven slaapproblemen te hebben, gebruikten het jaar erop meer alcohol en drugs en vertoonden ook meer emotionele en gedragproblemen. Andersom voorspelden alcoholgebruik, roken en blowen niet consistent slaapproblemen het jaar erop."
Beloningssysteem
Waarom slaapproblemen tot meer middelengebruik leiden, is nog niet duidelijk. Mogelijk heeft slaperigheid een negatief effect op zelfcontrole. "Het kan er ook liggen aan dat slaaptekort iets verandert aan de werking van het beloningssysteem in de hersenen - zo is er bijvoorbeeld ook samenhang tussen slaaptekort en trek in vet en veel eten. De eerste fMRI-studies die hiernaar gedaan worden, wijzen in die richting".
Tips voor ouders
We hoeven niet te wachten op de uiteindelijke verklaring, vindt Pieters, om nu al meer aandacht te geven aan slaapproblemen van pubers, gegeven het duidelijke verband. Ouders kunnen letten op omstandigheden rondom slaap, zegt Pieters. "Tablets en smartphones en andere technologie met blauw verlichte schermen zorgen ervoor dat je pas later moe wordt. Dus gebruik ze liever niet ’s avonds laat. Ook vaste bedtijden zijn verstandig. En wees alert op te grote verschillen in bedtijden doordeweeks en in het weekend".
Sara Pieters promoveert op 28 april 2015 op haar onderzoek States of consciousness: new perspectives on the relation between sleep, cognition and alcohol use in adolescence.
- Radboud Universiteit Nijmegen
