Nederlandse onderzoekers hebben bevestigd dat er een link is tussen creativiteit en psychiatrische aandoeningen zoals schizofrenie. Genen die bijvoorbeeld het risico op schizofrenie beïnvloeden, hebben ook positieve aspecten.
Deze bevinding werd eerder al gedaan in een grote studie in IJsland. De onderzoekers van het Nederlands Tweelingen Register (NTR), verbonden aan de Vrije Universiteit Amsterdam, bevestigen deze hypothese en geven ook een verklaring voor het verband.
Het idee dat creativiteit en psychiatrische aandoeningen mogelijk een gemeenschappelijke basis hebben, gaat terug op waarnemingen bij beroemde kunstenaars zoals Vincent van Gogh. Als zo’n verband wordt verklaard door een set genen die het risico op schizofrenie verhoogt, maar tegelijkertijd de kans vergroot dat iemand creatieve talenten heeft, wordt ook een andere paradox opgelost. Namelijk: waarom genen met schadelijke effecten voor het individu (zoals schizofreniegenen) toch aanwezig blijven in de populatie.
Natuurlijke selectie
Op sommige ziekten heeft natuurlijke selectie geen grip en soms is het duidelijk waarom. Een voorbeeld: dementie ontstaat vaak op latere leeftijd en heeft meestal geen effect op hoeveel kinderen een persoon krijgt. Schizofrenie is wél nadelig voor reproductief succes, waarmee je zou verwachten dat genen voor schizofrenie langzaam verdwijnen omdat patiënten minder kinderen krijgen. Echter, als genen die het risico op schizofrenie verhogen ook gunstige effecten kunnen hebben - zoals creativiteit - verklaart dat mogelijk waarom de ziekte in de genen blijft voortbestaan.
Anders denken dankzij genotype
Van de meeste psychiatrische aandoeningen is nog weinig bekend over de onderliggende genetica en biologische processen die bij de ziekte zijn betrokken. De wetenschappers bevestigen het idee dat aandoeningen zoals schizofrenie het extreem zijn van een normaal spectrum van menselijk gedrag en dat op een ander deel van dit spectrum bijvoorbeeld creativiteit is te zien.
Creatieve mensen hebben mede dankzij hun genotype de mogelijkheid om anders te denken. Wanneer die aanleg samengaat met schadelijke biologische of omgevingsfactoren, kan dit leiden tot psychiatrische aandoeningen. VU-onderzoeker Abdel Abdellaoui: "Dankzij steeds grotere studies brengt de moleculaire genetica in de laatste jaren genetische risicofactoren voor psychiatrische aandoeningen in kaart. Wij laten zien dat we die resultaten ook kunnen gebruiken om te verkennen in hoeverre deze aandoeningen biologische mechanismen delen met gezonde eigenschappen zoals creativiteit."
Het onderzoek is gepubliceerd in Nature Neuroscience.
- Vrije Universiteit Amsterdam
