Jeuk lijkt veel op pijn

Veel mensen hebben last van chronische jeuk: 12,4 procent van de mensen die een huisarts bezoekt, doet dit voor huidaandoeningen als eczeem of psoriasis. De helft van hen heeft last van chronische jeuk. "Patiënten zijn dan langdurig aan het krabben. Zelfs tot het punt dat de huid kapot gaat. Je krijgt wondjes die bij het helen weer beginnen te jeuken. Het is een negatieve cirkel waardoor mensen uiteindelijk zelfs depressief kunnen worden", zegt Van Laarhoven.

Hersengebieden
Over jeuk was al bekend dat het deels dezelfde hersengebieden activeert als pijn. Bovendien zijn jeuk en pijn allebei onderdeel van het lichamelijke afweersysteem: ze waarschuwen tegen beschadiging (of de dreiging daarvan) van het lichaam.

Kriebelen
Van Laarhoven wekte bij proefpersonen op verschillende manieren jeuk op: door een kleine elektrische prikkel op de huid te geven, door aanraking met nylon haartjes en via het aanbrengen van histamine. Deze stof komt in het lichaam vrij bij allergische reacties. "Ik vroeg proefpersonen om de intensiteit van de jeuk een cijfer te geven." Tien is heel erge jeuk, nul is geen jeuk.

Verwachtingen
De promovenda bekeek vervolgens welke factoren invloed hebben op de ervaring van jeuk. Negatieve emoties blijken de jeukervaring te verergeren. Ook spelen verwachtingen een grote rol. Als de proefpersonen werd voorgehouden dat ze een kriebelende prikkel zouden krijgen, ervoeren ze meer jeuk dan zonder die informatie.

​Overschrijven
Als laatste ontdekte Van Laarhoven dat het lichaam voorrang geeft aan sterkere jeukprikkels. Een lichte jeuk kan worden ‘overschreven' door een sterkere prikkel op een andere plek. "Dat werkt bij pijn ook zo", aldus Van Laarhoven. "Misschien dat jeuk dan ook net zo behandeld kan worden als pijn. Met gedragstherapie en ontspanningsoefeningen en niet alleen met zalf en medicijnen."