Ritalin, het medicijn voor de behandeling van ADHD, werkt in het zich ontwikkelend brein van kinderen anders dan bij volwassenen. Ritalin verhoogt de doorbloeding in kinderhersenen.
Die verhoogde doorbloeding is een indirecte maat voor een langdurige verandering in de concentratie van het boodschapperstofje dopamine. Dit blijkt uit onderzoek onder leiding van prof. Liesbeth Reneman en promovenda drs. Anouk Schrantee in het AMC, waarvan de resultaten vandaag zijn gepubliceerd in JAMA Psychiatry. Ritalin (stofnaam methylfenidaat) is een effectief medicijn tegen symptomen van ADHD door het verhogen van dopamine concentraties.
Volwassenen en kinderen
"Het is de eerste keer dat is gekeken naar verschillen in het effect van Ritalin op de hersenen van volwassenen en kinderen", zegt Reneman, gespecialiseerd in het onderzoek naar effecten van medicijnen op de hersenen. "Dit onderzoek was nodig omdat Ritalin vaak wordt voorgeschreven aan kinderen, terwijl de effecten op het dopaminesysteem in de hersenen vooral in volwassen proefdieren en mensen zijn onderzocht. De hersenen van volwassen proefdieren zijn - anders dan bij kinderen – grotendeels uitontwikkeld."
Onderzoek
Het AMC-onderzoek keek niet naar de effectiviteit van Ritalin, maar naar mogelijke langdurigere effecten op de hersenen. De onderzoekers onderzochten ongeveer vijftig kinderen en vijftig volwassen. De helft van de kinderen (10 tot 12 jaar oud) en de helft van de volwassenen (23-40 jaar) kregen een placebo, de andere helft Ritalin. Alle proefpersonen hadden ADHD en hadden voor die aandoening nog geen medicijnen gebruikt.
Reneman: "We hebben de proefpersonen vier maanden medicijnen gegeven. Ze kregen allemaal een MRI-hersenscan bij aanvang van de kuur, en een week na het stoppen daarvan, om zo de reactie van het dopaminesysteem te bestuderen. Het lichaam breekt Ritalin binnen een dag af, dus als we na een week verschil vinden, dan duidt dat op een langdurige verandering."
Resultaten
Uit de AMC-studie - verricht in samenwerking met het centrum voor kinder- en jeugdpsychiatrie Triversum en de GGZ-zorginstelling PsyQ - blijkt dat het medicijn in beide groepen zijn werk doet. De hersenen van kinderen, die nog in ontwikkeling zijn, reageren anders dan die van volwassenen.
"De doorbloeding in de hersenen van kinderen in reactie op Ritalin, één week na het stoppen met de medicatie, was verhoogd", aldus Reneman. "We vonden een verhoogde activiteit van het dopaminesysteem. Bij de volwassenen zagen we geen verschil in de placebo en de groep die het echte medicijn kregen."
Vervolg
De onderzoeker stelt dat het een indirecte meting betrof, het aantal onderzochte personen klein is en dat de periode van vier maanden behandeling kort is. Veel patiënten krijgen jarenlang Ritalin. De studie wordt daarom voortgezet. "Dit eerste onderzoek leert dat medicijnen in kinderen andere uitwerkingen kunnen hebben dan in volwassenen, omdat de hersenen nog in ontwikkeling zijn”, aldus de onderzoekers.
Reneman vindt niet dat artsen moeten stoppen met het voorschrijven aan kinderen. "Het gebruik bij kinderen moet goed worden afgewogen tot er meer bekend is over de consequenties op de lange termijn van het voorschijven van Ritalin op jonge (kinder)leeftijd. Het middel zou alleen moeten worden voorgeschreven aan kinderen die daadwerkelijk ADHD hebben en hiervan aanzienlijke hinder ondervinden."
- AMC
