Leven met ADHD

Wat te denken van creatief, origineel, avontuurlijk en energiek? Iemand met ADHD is niet zomaar in een hokje te plaatsen. Hier lees je hoe je het beste met de stoornis om kunt gaan, zodat de positieve karaktereigenschappen nog meer tot zijn recht komen. En waar je op moet letten wanneer je jezelf voorstelt als ADHD'er.

Drie hoofdsymptomen

ADHD heeft drie kenmerken, die echter niet allemaal aanwezig hoeven zijn. Ook wanneer er slechts sprake is van één kenmerk, kan de diagnose gesteld worden:

• Overmatige bewegingsdrang
  Het niet stil kunnen zitten, opstaan en weer gaan zitten, wiebelen, iets in je handen moeten hebben of bijvoorbeeld moeite met inslapen door een voortdurend gevoel van onrust.
• Verminderd concentratievermogen
  Het snel afgeleid zijn door geluiden, stemmen of eigen gedachten, niet kunnen concentreren op meer dan één taak, moeite met details onthouden en bijvoorbeeld spullen kwijtraken.
• Impulsief handelen
  Dingen doen of zeggen zonder erbij na te denken, voor je beurt praten, roekeloos gedrag in je dagelijkse leven.

ADHD bij volwassenen

Bij volwassenen en jongeren is het percentage ADHD'ers 2 procent. En juist voor deze groep is er maar weinig aandacht. Vaak wordt gedacht dat de stoornis wel overgaat als kinderen ouder worden. Maar de symptomen mogen dan afnemen bij 30 tot 60 procent van de volwassen ADHD'ers; de stoornis zelf zal nooit helemaal verdwijnen.

Dat is makkelijk te begrijpen als je het hoofd van een ADHD'er voorstelt als een orkest zonder dirigent. Stel: het menselijk brein is het orkest onder leiding van een dirigent. In het geval van ADHD'ers is de dirigent er wel, maar doet hij zijn werk niet goed. Hoewel elk orkestlid afzonderlijk heel mooi kan spelen, bakken ze er samen weinig van (doordat de dirigent niet ingrijpt als het fout gaat). Des te belangrijker is het om een stabiele leefomgeving te creëren om de symptomen zoveel mogelijk de kop in te drukken.

Tien tips voor een stabiele leefomgeving

Zie je leefomgeving als een drie-eenheid: thuis, werk en relaties. Als je zorgt voor een balans tussen deze drie pijlers, kom je al een heel eind.

Rust, reinheid en regelmaat zijn voor iedereen (en in het bijzonder voor ADHD'ers) van essentieel belang om positieve eigenschappen optimaal te benutten en zwakheden te 'verdoezelen'.

1. Zorg voor een schoon en opgeruimd huis, zodat je het overzicht houdt. Rondslingerende spullen leiden je af van hetgeen je wilt doen. Hetzelfde geldt voor je bureau: zorg dat het werk de overhand heeft.
2. Kies een speciale plaats voor sleutels, portemonnees en belangrijke papieren, zodat je die nooit kwijtraakt doordat je ze zomaar ergens neer hebt gegooid. Vertel vrienden of familie waar je de spullen opbergt, zodat zij je kunnen helpen herinneren.
3. Kies een beroep dat bij je past. Als ADHD'er ben je uitermate geschikt voor een creatief beroep waarin je je eigen originaliteit kwijt kunt. Je bruist van de energie en bent makkelijk in de omgang. Deadlines lijken niet je specialiteit, maar juist een strakke planning laat je optimaal presteren.
4. Regelmaat, daar ben je bij gebaat. Een beroep met een duidelijke tijdsafbakening kan structuur in je leven brengen. Een goede nachtrust houdt in dat je elke avond op tijd naar bed gaat. Werk met rituelen (wanneer je opstaat en wanneer je je klaarmaakt om te gaan slapen), die je rust en stabiliteit geven. Hetzelfde geldt voor regelmatige eetmomenten en ontspanningsuurtjes.
5. Werk met een dag- of weekplanning en houd in je agenda bij wat gedaan moet worden. Zo vergeet je geen belangrijke zaken en weet je precies wat je kunt verwachten. Zelfs als het om een afspraak met een goede vriend gaat, is het verstandig dit te noteren. Je weet immers dat je in het heetst van de strijd nogal eens wat kunt vergeten.
6. Let op je eet- en drinkgewoonten: doe rustig aan met suikers en alcohol. Dit kan je hyperactiviteit verhogen. Kies voor een gebalanceerd dieet met zo min mogelijk toegevoegde geur- en smaakstoffen.
7. Als ADHD'er ben je vaak verslavingsgevoelig (bijvoorbeeld "een joint maakt me rustig"), waardoor je de stoornis even vergeet. Ga sigaretten, alcohol of drugs niet als medicijn zien.
8. Vind een uitlaatklep. Heb je (te)veel energie? Kies dan een hobby waar je die energie in kwijt kunt. Je bent creatief en origineel, dus het bespelen van een muziekinstrument, schilderen of sporten kunnen je helpen rust in je hoofd te vinden.
9. Bewegende beelden (op televisie of wanneer je een computerspel speelt) en felle lichten (in een winkel of bar) kunnen je onrustig maken. Als je dit merkt, trek je dan even terug uit de drukte.
10. Wees open over je stoornis: je bent niet ziek of gek, je hebt een gave, die je soms even vergeet. Wanneer je positief in het leven staat, zullen mensen je ook positief benaderen en je bijzondere kwaliteiten zien (in plaats van de negatieve bijeffecten).