Bijnieruitputting door te veel stress

Wat is bijnieruitputting?

Bijnieruitputting ken je misschien ook wel als niet-Addison hypoadrenia, subklinische hypoadrenia, bijnier neurasthenie, adrenale apathie en neurasthenie. Het is een stress-gerelateerde aandoening die ontstaat als de bijnieren minder goed werken. De meeste mensen met deze aandoening hebben vooral last van vermoeidheid. Dit gaat meestal samen met een zwakker immuunsysteem. Vaak ontwikkelt bijnieruitputting zich na een periode met veel stress of een traumatische gebeurtenis. Maar het kan ook heel geleidelijk ontstaan. De klachten die ontstaan door uitgeputte nieren worden ook wel een burn-out genoemd.

Oorzaken van bijnieruitputting

De bijnieren zijn heel belangrijk voor ons lichaam om gezond te blijven. Ze hebben onder andere controle op de reactie van je lichaam op stress. Dit doen ze door bepaalde hormonen aan te maken die vervolgens in je bloed komen. De bijnieren maken hormonen aan als cortisol, DHEA en adrenaline. Deze hormonen zijn erg belangrijk. Ze hebben invloed op allerlei processen en organen van ons lichaam. Ze zorgen er bijvoorbeeld voor dat je immuunsysteem, hartritme en energievoorraad in balans blijven. Door bijnieruitputting dalen de waardes van deze hormonen. Soms worden door omstandigheden de bijnieren te veel gestimuleerd bij het aanmaken van hormonen. Als dat lang duurt, worden ze steeds zwakker en raken ze uitgeput. Na een tijdje zijn de bijnieren zo uitgeput, dat ze niet langer reageren wanneer je ze nodig hebt.

De oorzaak van bijnieruitputting is met name stress. Het gaat dan niet alleen om stress op je werk of studie, of in je privéleven door bijvoorbeeld relatieproblemen of het verlies van een familielid. Ook fysieke stress en emotionele stress kunnen uitgeputte nieren veroorzaken. Heb je een zware operatie of een ongeval achter de rug, dan kan dat de oorzaak zijn van een bijnieruitputting. Ook als je te veel stimulerende middelen als koffie gebuikt, kunnen je bijnieren uitgeput raken.

Als mensen eenmaal weten dat hun bijnieren uitgeput zijn, kunnen ze vaak zelf wel de oorzaak bedenken. Heb je te maken met een bijnieruitputting, dan is het belangrijk te weten welke vorm van stress je hebt.

Symptomen van bijnieruitputting

Vermoeidheid is de belangrijkste klacht die mensen met uitgeputte nieren ervaren. Sommige mensen zijn de hele dag erg moe, ook nog een uur na bijvoorbeeld het sporten. Anderen hebben moeite om ’s morgens uit bed te komen. Zij zijn zelfs na een nacht goed slapen nog steeds moe. Maar vermoeidheid is beslist niet de enige klacht. Er zijn nog heel veel andere symptomen die erop kunnen wijzen dat je bijnieruitputting hebt. Deze zijn onder andere:

• hoofdpijn
• een (heel) droge huid
• last van duizeligheid
• depressieve gevoelens
• pijn in je gewrichten
• een lager libido
• een lage bloeddruk
• je komt aan zonder duidelijke reden
• vaker plassen
• het altijd koud hebben
• moeite hebben met opstaan
• pijn in de rug, vooral de onderrug
• je spieren worden minder zichtbaar
• een zwakker immuunsysteem
• donkere kringen onder je ogen
• niet goed met stress om kunnen gaan
• een schommelend gehalte suiker in het bloed
• je hebt steeds zin in iets zouts of zoets
• gevoelloze vingers
• slechte bloedsomloop
• allergieën
• astma of andere problemen met je luchtwegen

Risicofactoren en –groepen

Veel mensen met een bijnieruitputting reageren steeds sterker op de dingen waar ze allergisch voor zijn. Of ze krijgen ineens een allergische reactie op iets waar ze eerst nooit last van hadden. De oorzaak hiervan is dat de uitgeputte bijnieren steeds minder cortisol aanmaken. Dit zeer belangrijke bijnierhormoon remt ontstekingen in ons lichaam. Door de bijnieruitputting daalt het gehalte cortisol in je bloed dus. Het gevolg: steeds ergere allergische reacties. Mensen die al sterk allergisch zijn of bijvoorbeeld astma hebben, moeten dus extra opletten.

Behandeling van bijnieruitputting

Er bestaan geen medicijnen of specifieke behandelingen om uitgeputte bijnieren te herstellen. Je huisarts of natuurarts kan hormoon vervangende therapie voorschrijven. Dit helpt je hormoonstelsel om zelf weer in balans te komen. Soms heeft iemand ernstige klachten of lijkt er meer aan de hand te zijn. De huisarts kan hem of haar dan doorverwijzen naar het ziekenhuis, naar een specialist op de afdeling Endocrinologie of Metabolisme. Maar vaak zijn een gezonder eetpatroon en een aangepaste levensstijl al voldoende om te herstellen van een bijnieruitputting. Het is belangrijk om alle bronnen van stress te vermijden, zowel fysieke als emotionele stress. Let verder goed op je ademhaling.

Bij de meeste mensen raken de bijnieren uitgeput doordat ze langere tijd te veel stress hadden. Het duurt daardoor ook vaak lang totdat ze weer hersteld zijn. Iemand met licht uitgeputte bijnieren is vaak na 6 tot 9 maanden hersteld. Heb je matige bijnieruitputting, dan duurt het zo’n 12 tot 18 maanden voordat je bijnieren weer beter zijn. Bij ernstige bijnieruitputting kan het wel 2 jaar duren voordat je hersteld bent.

Stellen van de diagnose

Het is vrij lastig om de diagnose bijnieruitputting te stellen. Een huisarts of natuurarts doet dit op basis van verschillende testen. Die moeten soms een paar keer opnieuw gedaan worden. Ten eerste zijn er de standaard hormoontesten via de huisarts. Deze laten het gehalte cortisol en diverse schildklierhormonen in je bloed zien. Bij testen door natuurartsen wordt gekeken naar de verhoudingen van hormonen en neurotransmitters. Dit geeft een beter idee van hoe iemand zich voelt. Daarnaast zijn er subjectieve fysieke testen om bijnieruitputting aan te tonen. Deze doet een arts niet, maar kan je zelf doen.

Prognose

Als je vermoedt dat je bijnieruitputting hebt, is het belangrijk dat je snel actie onderneemt. Want hoe sneller je erbij bent, hoe sneller je bijnieren ook weer kunnen herstellen. Als je negeert dat je bijnieren uitgeput raken, dan kunnen deze op een gegeven moment bijna letterlijk stoppen met werken. Dan kan je de levensgevaarlijke aandoening ziekte van Addison krijgen.