Malariaparasieten kunnen geen malaria meer veroorzaken als er gericht enkele genen worden uitgeschakeld. Zulke 'manke' parasieten vormen een ideaal vaccin. Ze beschermen tegen malaria zonder het te veroorzaken. Ivo Ploemen van het UMC St Radboud promoveert vandaag op onderzoek naar de werking van het vaccin bij muizen.
Ondanks veel wetenschappelijk onderzoek is er nog steeds geen goed werkend vaccin tegen malaria ontwikkeld. De enige strategie die tot dusver bij de mens werkt, is inenting met levende malariaparasieten. Maar die parasieten mogen natuurlijk geen malaria veroorzaken. Dat is in principe op twee verschillende manieren te regelen.
"Je kunt de parasieten bestralen, zodat deze geen ziekteverschijnselen meer kunnen veroorzaken. Het is ook mogelijk om de parasieten na de injectie weer op te ruimen met medicijnen. Met de onschadelijk gemaakte parasieten is op beide manieren een langdurige bescherming tegen malaria op te wekken", zegt Ivo Ploemen, die aan het UMC St Radboud promoveert op malariaonderzoek.
Uitgeschakelde genen
Aan beide manieren kleven nog te veel nadelen om ze op grote schaal toe te passen. Het is bijvoorbeeld vrijwel ondoenlijk om met zekerheid vast te stellen dat geen enkele parasiet na bestraling nog malaria kan veroorzaken. Daarom onderzocht Ploemen een andere methode.
"Met genetische modificatie kun je heel selectief bepaalde genen uit de malariaparasiet verwijderen. Als je die genen verwijdert, kan de parasiet zich niet meer ontwikkelen tot het stadium waarin de gevreesde ziekte ontstaat. De parasiet valt als het ware om, voordat hij de kans krijgt malaria te veroorzaken", zegt Ploemen.
Vaccin
Uit onderzoek dat Ploemen uitvoerde bij muizen, blijkt dat de gemodificeerde parasieten veilig te gebruiken zijn. Vervolgonderzoek moet uitwijzen of injectie van genetisch gemodificeerde parasieten ook bij de mens een veilige en volledige bescherming kan opwekken tegen malaria.
- Radboudumc
