Zo voorkom je malaria

Malaria is een infectieziekte die wordt veroorzaakt door de plasmodium-parasiet. Dat is een 'beestje' dat uit één cel bestaat, dus geen virus of bacterie. Vrouwelijke, geïnfecteerde malariamuggen kunnen de parasiet overbrengen op mensen. Als ze je steken om wat bloed op te zuigen, injecteren ze tegelijkertijd de parasiet in je bloed. Via de bloedbaan belanden de parasieten in je lever en rode bloedcellen, waar ze zich vermenigvuldigen. Er zijn verschillende vormen van malaria, waarvan malaria tropica het ernstigst is. Mensen kunnen elkaar niet besmetten met malaria.

In 1970 heeft Nederland van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) het predikaat 'malariavrij' gekregen. Het type mug dat malaria verspreidt, komt hier bijna niet voor. In Nederland loop je dan ook nauwelijks risico op malaria. Vooral in (sub)tropische landen komen wel malariamuggen voor, zoals in Afrika ten zuiden van de Sahara, in Zuid-Amerika en in Zuid-Oost Azië.

Malaria voorkomen

Reis je naar een risicogebied, dan is het belangrijk om je goed te beschermen tegen de ziekte. Er is nog geen vaccin tegen malaria. Een combinatie van antimalariatabletten slikken en muggenbeten vermijden werkt het beste. De muggen zijn actief tussen zonsondergang en zonsopgang. Draag bedekkende kleding, zoals een lange broek, lange mouwen, sokken en schoenen. Bescherm onbedekte huid, zoals je gezicht en je handen met een middel dat DEET bevat. Slaap onder een muskietennet dat geïmpregneerd is met een muggenwerende vloeistof. 

Er zijn verschillende tabletten die malariaparasieten die in je lichaam terecht zijn gekomen doden, zoals een combinatie van atovaquon/proguanil (merknaam malarone), mefloquine (lariam) en proguanil (paludrine). In sommige gebieden komen malariaparasieten voor die resistent zijn geworden tegen bepaalde middelen. Welke tabletten je moet innemen tegen malaria hangt dan ook af van het gebied waar je naartoe gaat. Ook hoe lang je ergens verblijft en je gezondheid spelen een rol. Voor zwangere vrouwen, kinderen en ouderen gelden ook andere richtlijnen.

Soms moet je voor vertrek al beginnen met slikken en na thuiskomst de tabletten nog een periode innemen. Ze werken alleen als je ze exact volgens voorschrift gebruikt. Informeer zes weken voordat je op reis gaat bij de huisarts, GGD of een travel clinic welke malariatabletten je nodig hebt zodat je op tijd kunt beginnen met slikken.

Symptomen  

Zelfs als je trouw je malariatabletten slikt en de andere voorzorgsmaatregelen neemt, ben je niet 100 procent beschermt tegen de parasiet. Veel mensen merken niet dat ze gestoken zijn door het kleine, geruisloze insect. Meestal krijg je een week of twee na een steek van een besmette malariamug griepachtige klachten. Je kunt koorts krijgen, moe en misselijk zijn. Andere verschijnselen zijn spierpijn, hoofdpijn en koude rillingen. Er zijn ook parasieten die ‘slapend’ aanwezig blijven in de lever en pas na een paar maanden wakker worden en symptomen veroorzaken.

Als malaria niet behandeld wordt, kunnen er ernstige complicaties optreden. De gevaarlijkste variant, malaria tropica, is levensbedreigend. Met griepverschijnselen na een bezoek aan een risicogebied, moet je dan ook zo snel mogelijk naar de huisarts. Meld bij de arts dat je in een malariagebied geweest bent. Door een druppel bloed te bekijken onder de microscoop kan aangetoond worden of er malariaparasieten in je bloed zitten. Als de ziekte tijdig wordt opgespoord, is deze goed te behandelen.