AMSTERDAM - Onvruchtbaarheid is een ernstige bijwerking van chemotherapie. Ouders van kinderen met kanker zijn naast de overlevingskansen vraag bezorgd om de vruchtbaarheid. Nieuw onderzoek biedt mogelijkheden.
Onderzoekers van het AMC hebben een belangrijke stap gezet in het veiligstellen van de vruchtbaarheid van jonge jongens met kanker. Nu worden deze patiëntjes door de kankerbehandeling vaak onvruchtbaar omdat chemotherapie niet alleen de kankercellen doodt, maar ook de stamcellen, waaruit de rijpe zaadcellen ontstaan.
Stamcellen
Voor het eerst zijn de onderzoekers er nu in geslaagd de stamcellen van jongens voor de pubertijd te vermenigvuldigen. Omdat deze jongens nog geen rijpe spermacellen hebben, is het niet mogelijk om voorafgaande aan chemotherapie sperma af te nemen en in te vriezen, zoals dat bij volwassen mannen gebeurt.
Wel zijn er bij deze jongens ‘sperma-stamcellen’ aanwezig. Uit deze stamcellen ontwikkelen zich vanaf de puberteit de rijpe zaadcellen. Het onderzoeksteam is er nu in geslaagd om in een laboratorium deze 'sperma-stamcellen te vermenigvuldigen.
Invriezen
In 2009 is bij twee Iraanse jongens met de ziekte van Hodgkin (een vorm van lymfeklierkanker) weefsel uit de zaadballen afgenomen, voorafgaande aan de kankerbehandeling. Dit weefsel werd ingevroren voor mogelijk toekomstig gebruik. Een klein deel werd gedoneerd aan het AMC ten behoeve van wetenschappelijk onderzoek.
De AMC-onderzoekers gebruikten deze cellen. Na vermenigvuldiging werden de cellen in muizen getransplanteerd en gedroegen de stamcellen zich normaal. De onderzoekers gaan er daarom vanuit dat ze ook functioneel zijn en uit kunnen groeien tot gezonde zaadcellen.
Met het experiment is aangetoond dat het mogelijk is om prepuberale spermacellen in te vriezen, om ze later te kunnen ontdooien, vermenigvuldigen en gebruiken. Voordat de methode daadwerkelijk bij kankerpatiëntjes kan worden toegepast, is nog veel aanvullend onderzoek nodig.
- AMC
