WAGENINGEN - Emoties kunnen hoog oplopen bij het zien, ruiken of proeven van voedsel. Deze emoties bepalen mede of we een product kopen en eten. Onderzoekers van Wageningen UR en de Radboud Universiteit bedachten een methode om de ware emoties te meten bij de confrontatie met een voedingsmiddel. Daarmee hebben zij een instrument in handen om ook het koopgedrag van mensen richting gezondere voeding bij te sturen.
Confrontatie met voedsel lokt een emotionele reacties uit bij mensen, maar consumenten kunnen deze zelf moeilijk doorgronden. Kortstondige en subtiele emoties zijn wel meetbaar door de hartslag, elektrische weerstand van de huid en temperatuur te meten. Samen met de gezichtsuitdrukking vormen deze fysiologische metingen een betrouwbare maatstaf voor het 'onderbuikgevoel' bij het kiezen van voedsel.
Lekker of vies
Het onderzoeksteam vroeg 21 jongeren (8-22 jaar) welke producten zij lekker of vies vinden. Bij sommige proefpersonen stond roggebrood en eiersalade in het rijtje van lekkere hapjes, bij anderen kwamen die producten juist voor op de lijst van vieze hapjes. Andere van het totaalaantal van 48 producten waren hagelslag, tomaten, stroop, roombrie en ontbijtkoek. De proefpersonen kregen ieder twee maal drie kleine, onverpakte hapjes van beide categorieën voedselproducten aangeboden.
Bekijken en proeven
Bij de eerste aanblik van de hapjes werden de hartslag, vingertemperatuur en weerstand van de huid gemeten. Tegelijk werd in deze fractie van een seconde de gezichtsuitdrukking vastgelegd. Dezelfde procedure pasten de onderzoekers toe op het moment dat de proefpersonen de taak kregen om het product van dichtbij te bekijken, te ruiken of te proeven.
De onderzoekers constateren dat de emoties niet altijd zijn gebonden aan de kwaliteiten van het product (een kaas die sterk ruikt), maar ook aan de taak (‘ruik er eens aan’). "Het is een drietrapsraket", legt onderzoeker René de Wijk uit. "Op basis van de eerste zichtwaarneming bepaal je of het product jou aanstaat. Daarna kijk je preciezer, ruik je en dan pas eet je ervan. Of niet natuurlijk. Die keuze gebeurt vrijwel onbewust."
Vooral ruiken en proeven veroorzaken een sterke emotionele reactie, meer dan zien. "Dit hangt samen met het onbewuste maar scherpe controlemechanisme van de mens. Bij ruiken en proeven gaat het voedsel je lichaam in en kan dan bedreigender zijn", aldus René de Wijk.
Gezond promoten
De onderzoekgegevens kunnen worden ingezet voor marketingdoeleinden om bijvoorbeeld gezonde producten te promoten. Het ene voedselproduct zal een positieve emotie oproepen waardoor het eerder gekocht en geconsumeerd wordt, terwijl het andere objectief vergelijkbare voedselproduct onaangeroerd op de schappen van de supermarkt achterblijft.
De bevindingen zijn vastgelegd in het wetenschappelijke tijdschrift Food Quality and Preference van juni 2012.
- Wageningen University
