Ik ben een jongeman en ik kan moeilijk omgaan met stress. Ik zal het toelichten aan de hand van twee voorbeelden. Ik heb een discussie met mijn vriendin waarbij mij iets wordt verweten en dan vraagt ze: waarom? Op dat moment klap ik helemaal dicht en is er geen woord meer uit me te krijgen. Ik kan ook nergens aan denken (black-out) en voel me alleen maar slecht. Als ik bijvoorbeeld een toets op school heb en ik ben gestrest, dan lijkt een toets die anders goed te doen is ineens onmogelijk. En als ik dan achteraf weer naar de toets kijk als ik niet of minder gestrest ben, dan is hij ineens heel duidelijk. Hoe kan het dat ik bij stress helemaal dichtklap?
Anoniem
Jean-Pierre van de Ven, psycholoog bij Fonds Psychische Gezondheid:
Er zijn veel mensen die zich in je vraag zullen herkennen. Dichtklappen bij stress komt veel voor.
In de eerste plaats is dat een puur fysiek mechanisme. Stress gaat vaak gepaard met heftige emoties. Door sterke emoties raakt de samenwerking tussen het limbisch systeem, het gedeelte van je hersenen waar de emoties en de primaire reacties zetelen, en de prefrontale cortex waarmee we plannen en logisch nadenken, ontregeld. Het komt erop neer dat we dan alleen maar emotioneel kunnen reageren. Het zal dan inderdaad lijken alsof je moeilijke berekeningen moet uitvoeren als je een relatief eenvoudige test moet doen.
In de tweede plaats kan faalangst een rol spelen. Faalangst ontstaat door eerdere negatieve ervaringen met presteren of doordat een situatie (een gesprek, een test) erg belangrijk voor je is. De angst werkt vervolgens hetzelfde als stress: de hersenen die je nou net nodig had doen even niet meer mee.
Ook lees ik in je vraag, ten slotte, dat de waarom-vraag een rol speelt. Als iemand aan ons vraagt waarom we iets doen, krijgen we de neiging om ons te gaan verdedigen. Je vriendin wil waarschijnlijk alleen maar uitleg krijgen over jouw standpunt in de discussie, maar voor jou kan de waarom-vraag aanvoelen als een aanval. Als je vriendin niet naar het waarom vraagt, maar bijvoorbeeld zegt dat ze graag zou willen weten wat je bedoelt, zal het gemakkelijker worden voor je om antwoord te geven.
Tegen de werking van stress kun je ook iets doen. Je kunt jezelf aanleren om binnen enkele ogenblikken te ontspannen. Soms is het al voldoende om tegen jezelf te zeggen: daar ga ik weer, kalm aan. Maar er zijn diverse ademhalings- of yogatechnieken die je snel kunt aanleren en toepassen. Deze oefeningen vind je op internet, maar je kunt natuurlijk ook een training doen bij een professional om je de technieken eigen te maken.
Wil je anoniem met een hulpverlener praten? Dan kun je bellen met MIND Korrelatie op 0900-1450 (maandag tot en met vrijdag van 09:00 tot 21:00 uur). Ook te bereiken via chat, WhatsApp en mail.
Heb je ook een vraag? Stel deze dan aan een van onze experts. Ga met spoedeisende vragen altijd naar je huisarts, daarvoor zijn de experts niet de aangewezen persoon. Ze stellen ook geen diagnoses. De overige voorwaarden vind je hier.
