Dopamine-detox: ontgiftingskuur voor je hersenen

Maar eerst: wat is dopamine eigenlijk? Dopamine is een neurotransmitter - een signaalstofje tussen hersencellen - die hoort bij het beloningssysteem van de hersenen. Dopamine zorgt ervoor dat we ons tevreden en beloond voelen. De hersenen maken het stofje niet constant aan, maar komt vrij bij bepaalde handelingen of situaties, zoals eten, sporten, seks of drugs. Elektronica, waaronder internet- en schermgebruik vallen, lijkt vooral voor een dagelijkse dosis (onnatuurlijke) dopamine te zorgen.

Een herstart van je brein

Dopamine hebben we nodig, maar tegenwoordig krijgen veel mensen dagelijks (bijna) continu van die 'geluksprikkels' binnen. Door een bericht op je smartphone te lezen, naar je favoriete tv-serie te kijken of een hap van een koekje te nemen. Hoe meer er van die dopaminepieken zijn, hoe ongevoeliger onze hersenen worden. Het gevolg? Ze hebben steeds meer dopamine nodig - ze zijn verslaafd geraakt aan de stof. Je wordt onrustiger, je hebt moeite om je te concentreren en bent minder productief. Een pauze van alles wat je dopamine geeft, zou je brein weer een 'herstart' kunnen geven.

Afkicken van dopamine: zo doe je dat

Wil je het eens proberen, 24 uur zonder dopaminepieken? Dan zijn er strenge regels waar je je aan moet houden. Zo mag je alleen wandelen, water drinken, mediteren, schrijven (met pen en papier) en nadenken. Verder niets, dus geen elektronica, boeken of tijdschriften lezen, seks hebben, eten, alcohol drinken of muziek luisteren. Ook mag je nauwelijks praten en geen oogcontact maken.

Als je te maken hebt met zwaarder, compulsief (dwangmatig) gedrag, dan kan een volledige detox lastig zijn. Begin dan bijvoorbeeld eerst met 12 uur. Doe dit één of twee keer in de week en bouw het vervolgens op naar 24 uur.

Dopamine-detox: werkt het echt?

Een periode van vasten wordt in de verslavingszorg al jaren toegepast bij mensen met een drugsverslaving. Het helpt hen hun receptoren - de cellen die gevoelig zijn voor prikkels - te kalmeren. Na deze periode kunnen ze met behulp van therapie aan de slag met zichzelf. Hoewel een dopamineverslaving minder ernstig klinkt dan een drugsverslaving, is volgens experts de aanpak bij de meest fanatieke schermgebruikers hetzelfde.

Het kan dus zeker helpen, maar dan zou de vastperiode een stuk langer moeten zijn dan 24 uur. "Je kan je hersenen aanleren dat ze minder gevoelig worden voor deze dopaminepieken. Maar dan moet je denk ik wel drie weken in retraite. We bouwen de gevoeligheid voor dopamine niet in een paar uurtjes op", vertelt wetenschapsjournalist Mark Mieras aan EditieNL.

Vind je drie weken te lang? Dan kun je er zelf ook op letten door bijvoorbeeld één of twee dagen in de week iets lekkers te eten of een app op je telefoon te zetten die je schermtijd limiteert. Het gaat erom dat je je bewust wordt van je gedrag en daar iets aan verandert. Je zal je dan uiteindelijk rustiger en helderder voelen in je hoofd en van kleinere momenten intenser kunnen genieten.