Heb je 's zomers minder slaap nodig?

Getty Images

Een mens slaapt gemiddeld een derde van zijn leven. Gelukkig maar, want zonder slaap kun je niet goed functioneren. Maar als in de zomer de dagen langer zijn en de nachten korter, dan verandert bij veel mensen het slaapritme. Vaak gaan mensen omdat het langer licht is later naar bed en staan ze op gewone tijd weer op. Feitelijk slaap je dan dus korter. Kan dat kwaad?

Vrijwel iedereen voelt zich vrolijker en energieker als de zon schijnt. Het lijkt dus net of je die paar uurtjes slaap makkelijk kan missen, want je voelt je zelfs na een korte nacht wakker en uitgeslapen. Maar schijn bedriegt: het zijn je hormonen die een spelletje met je spelen.

Slaaphormoon melatonine

Wanneer het donker wordt, maakt je lichaam - of eigenlijk je pijnappelklier - het hormoon melatonine aan. Melatonine wordt ook wel eens het slaaphormoon genoemd: het geeft je lichaam het signaal dat het tijd is om naar bed te gaan. In de zomer is het echter een stuk langer licht, waardoor de melatonineproductie veel later op gang komt.

Waakhormoon Cortisol

Dat niet alleen, je lichaam maakt onder invloed van zonlicht ook meer van het waak- en stresshormoon cortisol aan. Cortisol wordt gemaakt in je bijnieren en zorgt ervoor dat je extra alert bent. Cortisol verhoogt ook je hartslag. Hierdoor wordt zuurstof sneller rondgepompt door je lichaam en krijg je een hogere bloedsuikerspiegel. Door meer glucose in je bloed, krijgt je lichaam meer energie waardoor het weer meer kan presteren. Daarnaast verbetert cortisol je humeur. Maar het houdt je ook wakker.

Kan minder slaap kwaad?

De meeste mensen slapen door die veranderde hormoonbalans dus minder dan in de winter. En 's ochtends is het ook lastig om wat langer te blijven liggen, want de zon schijnt en maakt je wakker en stimuleert nieuwe cortisol-aanmaak. Dat is zeker het geval als je je (verduisterings)gordijnen iets open hebt gelaten om de hitte door het open raam uit je slaapkamer te laten ontsnappen. En zo loop je ongemerkt een slaaptekort op. En een slaaptekort is niet meer in te halen.

Wat doet zo'n slaaptekort?

Als je (ongemerkt) moe bent, neemt je concentratie af en reageer je minder snel. Bovendien raak je sneller geïrriteerd, neemt je coördinatie af en verwerk je informatie langzamer. Slaapstoornissen en chronisch slaaptekort verhogen bovendien het risico op een hartaanval, hartfalen, een hoge bloeddruk, diabetes type 2, overgewicht en depressieve klachten. Je ziet het ook terug in de spiegel. Aanhoudend slaapgebrek kan leiden tot meer fijne lijntjes, donkere kringen onder de ogen en een doffe huid. Cortisol heeft bovendien een aantal negatieve effecten op je huid. Zo vermindert het de productie van hyaluronzuur, waardoor je huid droger wordt. Ook beschadigt het de barrièrefunctie van je huid en wordt het collageen in je huid stugger.

Zoals gezegd kun je slaaptekort niet inhalen. Ieder mens heeft een vast aantal uur slaap nodig, hoeveel precies verschilt per persoon. Voor de één is zes uur slaap prima, de ander komt tot niets bij minder dan acht uur. Je krijgt in ieder geval pas voldoende slaap als je uit jezelf, dus zonder wekker, uitgerust wakker wordt.