ROTTERDAM - Onderzoekers van het AMC en Erasmus MC hebben ontdekt hoe warmte helpt bij het bestrijden van tumoren.
Deze vinding geeft inzicht in hoe nieuwe kankerbehandelingen kunnen worden ontwikkeld door het verwarmen van tumoren te combineren met specifieke medicijnen. De warmte verzwakt kankercellen waarna medicijnen de cellen kunnen doden.
Hyperthermie
Veel antikanker behandelingen zijn gebaseerd op het kapot maken van het DNA van de tumorcellen door bestraling of chemotherapie. Deze behandelingen werken beter als de tumor wordt opgewarmd tot 41-43°C. Hoe het komt dat het verwarmen van het gezwel (zogenoemde hyperthermie) een versterkend effect heeft, was tot nu toe niet bekend.
Cellen in ons lichaam lopen voortdurend schade op, bijvoorbeeld door zonlicht of luchtvervuiling. De cellen kunnen alledaagse schade zelf herstellen omdat ze over DNA-reparatiesystemen beschikken. "Die systemen vormen echter een obstakel bij behandelingen tegen kanker omdat het daarbij juist de bedoeling is dat tumorcellen dood gaan", zegt Jacob Aten van de afdeling celbiologie en histologie van het AMC.
Reparatiesysteem
De onderzoekers hebben nu ontdekt dat hyperthermie één van de reparatiesystemen uitschakelt, de zogenoemde homologe recombinatie. Als dit reparatiesysteem niet optimaal werkt gaan cellen, dus ook kankercellen gemakkelijker dood. De onderzoekers vonden dat door het verwarmen van de cellen een eiwit (BRCA2) wordt afgebroken dat een belangrijke rol speelt bij het functioneren van het reparatiesysteem.
Deze bevinding opent de weg naar een nieuwe kankerbehandeling. Kankercellen waar het DNA-reparatiesysteem is verstoord, zoals bij een relatief kleine groep patiënten met een zeldzame vorm van borstkanker, blijken gevoelig voor nieuwe, nog experimentele, medicijnen, de zogenoemde PARP1-remmers.
Wanneer het DNA-reparatiesysteem wordt verstoord door opwarming van het weefsel, kunnen ook kankercellen waarin het reparatiesyteem voor de verwarming nog intact was gevoelig worden voor de PARP1-remmers. Deze groep van medicijnen kan dus in combinatie met verwarming in principe worden gebruikt om veel meer typen kanker te behandelen.
Kankercellen doden
"Bij mensen met tumoren die we lokaal kunnen verwarmen, beschadigen we het reparatiesysteem van de tumorcellen. Bij hen zouden de PARP-remmers daarna de kankercellen kunnen doden", aldus Roland Kanaar, biochemicus van het Erasmas MC. Als uit verder onderzoek blijkt dat deze aanpak werkt, is de toepassing bij patiënten een stap dichterbij.
De resultaten van het onderzoek zijn gepubliceerd in het tijdschrift Proceedings of the National Academy of Sciences USA.
- Erasmus MC
