Stamceltransplantatie voor specifieke groep MS-patiënten in basispakket

Bij RRMS wisselen aanvallen van de ziekte en perioden van herstel elkaar af. Afhankelijk van de ernst van de ziekte, worden de aanvallen behandeld met een combinatie van medicijnen. Deze gecombineerde behandelaanpak is zeer effectief en brengt de ziekte tot rust bij meer dan 95 procent van alle patiënten. Bij een klein deel van de patiënten heeft de medicatie onvoldoende effect en blijft de ziekte zeer actief. Zij gaan in korte tijd snel achteruit. Voor deze patiënten is stamceltransplantatie voldoende bewezen effectieve zorg, oordeelt het Zorginstituut in het standpunt. Het gaat dan om 10 tot 20 patiënten per jaar. De vergoeding geldt vanaf 12 december 2022.

'Besluit Zorginstituut goed nieuws voor mensen met MS'

De behandelaren herkennen zich in het standpunt van het Zorginstituut. Neuroloog Joep Killestein zegt namens de Nederlandse Vereniging voor Neurologie (NVN): "Het besluit van het Zorginstituut is goed nieuws voor mensen met MS. Samen met de patiëntenvereniging zet de NVN zich in om deze zorg in Nederland vergoed te krijgen. We zijn ervan overtuigd dat stamceltransplantatie een effectieve behandeling is en uitkomst kan bieden aan patiënten bij wie hoog-effectieve MS medicatie niet aanslaat. Alhoewel het gaat om een kleine groep patiënten die voor stamceltransplantatie in aanmerking komt, is het voor deze groep een belangrijk besluit dat deze behandeling nu ook in Nederland vergoed wordt."

Immuunsysteem afbreken en weer opbouwen

Stamceltransplantatie (AHSCT) is een intensieve vorm van immunotherapie, met als doel het immuunsysteem af te breken en opnieuw op te bouwen. Stamcellen worden uit het bloed van de patiënt gehaald en vervolgens wordt met chemo-immunotherapie het immuunsysteem vernietigd. Daarna worden de eigen stamcellen teruggeplaatst. Patiënten hebben na stamceltransplantatie minder aanvallen van de ziekte. Daarnaast blijkt uit het wetenschappelijk bewijs dat minder patiënten achteruitgaan in functioneren. Patiënten geven aan een betere kwaliteit van leven te ervaren.

Behandelresultaat weegt op tegen ernstige bijwerkingen

Stamceltransplantatie kan ernstige bijwerkingen veroorzaken, waaronder hoge koorts en infecties, omdat het immuunsysteem wordt vernietigd. Iemand heeft dan geen weerstand meer. Op basis van de beoordeelde studies concludeert het Zorginstituut dat de gunstige effecten van stamceltransplantatie voor deze specifieke groep patiënten voldoende opwegen tegen de risico’s van behandeling.

Kwaliteitsafspraken moeten passende zorg garanderen

Het Zorginstituut heeft zorgprofessionals en de patiëntenvereniging gevraagd om kwaliteitsafspraken te maken en vast te leggen om passende zorg te garanderen. Het gaat om de volgende afspraken:

• Stamceltransplantatie bij zeer actieve RRMS wordt in twee ziekenhuizen uitgevoerd: Amsterdam UMC en het St. Antonius Ziekenhuis in Nieuwegein.
• Er komt één centrale commissie die bepaalt of een patiënt voldoet aan de criteria voor stamceltransplantatie. Hierin hebben zorgprofessionals zitting, onder andere neurologen, een hematoloog en een neuroradioloog.
• Patiënten worden goed en volledig geïnformeerd over de behandeling en de te verwachten resultaten en bijwerkingen, zodat zij samen met hun artsen beslissen over het wel of niet ondergaan van de behandeling.
• Patiënten worden voor een periode van minimaal 5 jaar gevolgd, waarbij het effect van de stamceltransplantatie wordt geregistreerd en geëvalueerd.