BAARN - De cholera pandemie die de wereld in haar greep houdt, is afkomstig van een enkele bron: de Golf van Bengalen. Dit melden Britse wetenschappers.
Een studie in vakblad Nature laat de verspreiding van cholera in de laatste zestig jaar zien over Azië, Afrika, Europa en de Verenigde Staten. De onderzoekers van het Sanger Instituut in Cambridge tonen bovendien aan dat de bacterie evolueert, de nieuwste uitbraak is resistent voor antibiotica.
Darmbacterie
Cholera, veroorzaakt door een bacterie die de dunne darm infecteert, verspreidt zich onder meer via vervuild water. Het begint met braken en grote hoeveelheden waterdunne diarree. De diarree wordt beschreven als 'rijstwater', licht geelgroen met vlokjes en nagenoeg geurloos. Opvallend is de afwezigheid van buikkrampen.
Onbehandeld kan iemand binnen enkele uren sterven aan uitdroging. Jaarlijks treft de bacterie 3 tot 5 miljoen mensen in zo'n 56 landen. Daarvan sterven er tussen de 100.000 en 150.000. Het aantal gemelde gevallen van cholera in Nederland ligt jaarlijks tussen de 0 en 9.
In dit onderzoek werden wereldwijd monsters genomen van 154 cholerapatiënten. De wetenschappers onderzochten vervolgens het genoom, een cel, in de cholerabacterie. Overeenkomsten tussen de genomen tonen de verwantschap tussen de verschillende bacteriestrengen aan, terwijl subtiele verschillen weer laten zien hoe de bacterie evolueert. Door die puzzelstukjes in elkaar te schuiven, ontdekten de wetenschappers dat ze allemaal dezelfde bron hebben.
Bron wereldwijde uitbraken
"Het verraste ons dat we een zo duidelijk patroon konden onderscheiden. Alle monsters bleken aan elkaar gerelateerd. In de Bengaalse Golf ligt de bron van de wereldwijde cholera-uitbraken", zegt onderzoeker Nick Thomson van het Sanger Instituut.
Het is nog niet duidelijk waarom juist de Bengaalse Baai het centrum van de pandemie is. De ecologie, de grote rivierdelta's en het klimaat van de Bengaalse Baai maakt het wel een ideale broedplaats voor de bacterie.
Importziekte
De onderzoeksresultaten tonen aan dat de bewuste cholerabacterie van continent naar continent is overgesprongen. Dit betekent waarschijnlijk dat reizigers de bacterie bij zich droegen op intercontinentale vluchten. "Dat is de enige logische uitleg die we kunnen bedenken. Onze gegevens tonen aan dat dit is voorgekomen, bijvoorbeeld van Angola naar Zuid Amerika."
"Mensen kunnen cholera bij zich dragen zonder de symtomen te hebben en het zo overdragen aan anderen", aldus Thompson. Bij gezonde reizigers verloopt de ziekte meestal mild en is zelflimiterend. Het wordt opgelopen door het drinken van leidingwater van onvoldoende kwaliteit en eten van voedsel van straatverkopers.
De meest recente uitbraak van de ziekte bedreigt grote delen van Somalië, zo liet de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) half augustus weten. In Haïti maakte de bacterie al meer dan 5000 slachtoffers na de aardbeving in 2010. Het Amerikaanse Centrum voor Ziektepreventie linkte die uitbraak aan de komst van VN-troepen uit Nepal; een vinding die in dit onderzoek bevestigd wordt.
Antibioticaresistentie
Zorgelijk is niet alleen de snelle verspreiding, maar ook de evolutie van de bacterie. Sinds 1950 zijn er drie cholera-uitbraken afkomstig uit de Bengaalse Golf. Sinds de tweede uitbraak is de bacterie antibioticaresistent.
Dat betekent dat de resistentie ontstaan is binnen vijftien jaar nadat tetracycline en furazolidone voor het eerst werden ingezet om cholera te bestrijden. Patiënten worden behandeld met antibiotica omdat die de ziekteduur en uitscheiding van de bacterie bekorten. De behandeling bestaat verder uit rehydratie.
Experts noemen het een groot schandaal en pure armoede dat de bacterieziekte jaarlijks nog zoveel slachtoffers maakt terwijl het met schoon drinkwater en goede sanitaire voorzieningen te voorkomen is.
- BBC
- World Health Organization (WHO)
