Onderzoekers van het Radboudumc hebben ontdekt dat een chronisch slaaptekort mogelijk de kans op Alzheimer verhoogt. De resultaten van hun onderzoek zijn gepubliceerd in het tijdschrift JAMA Neurology.
Een normale nacht slapen vermindert de hoeveelheid amyloïd-bèta eiwit in hersenvocht. Een nachtje wakker blijven, verstoort deze daling en zorgt er voor dat de hoeveelheid eiwit nagenoeg constant blijft. Amyloïd-bèta speelt een belangrijke rol bij de ontwikkeling van Alzheimer. Chronisch slaaptekort verhoogt dus mogelijk de kans op die ziekte, concluderen de wetenschappers.
Slaaponthouding
Meerdere studies hebben aangetoond dat er bij muizen een verband is tussen slaapgebrek en de ziekte van Alzheimer. Door slaapgebrek neemt de hoeveelheid van het schadelijke eiwit amyloïd-bèta in de hersenen van de dieren toe. De stapeling van dit eiwit in de hersenen wordt gezien als een belangrijke oorzaak van Alzheimer bij de mens. De onderzoekers van onder andere het Radboud Alzheimer Centrum bekeken het effect van slaaponthouding bij mannen tussen de 40 en 60 jaar.
In totaal namen 26 gezonde mannen deel aan de studie. Allemaal bleven ze een nacht in het ziekenhuis. De helft van de groep mocht slapen, de andere helft moest 24 uur wakker blijven. Tijdens de nacht werd hun hersenactiviteit gemeten en werd een aantal keer hersenvocht afgenomen. Bij de mannen die gewoon mochten slapen, daalde de hoeveelheid amyloïd-bèta. Bij de mannen die wakker moesten blijven, bleef de eiwithoeveelheid nagenoeg constant.
De wetenschappers vermoeden een relatie tussen neuronale activiteit en de amyloïd-bèta productie. De delen van het brein die in wakkere toestand de meeste activiteit vertonen, zijn ook de gebieden waar de kans op amyloïd afzetting het grootst is. "Een andere mogelijke verklaring is dat tijdens normale slaap het brein gezuiverd wordt van schadelijks stoffen, waaronder amyloïd-bèta. Gestoorde slaap zou deze zuivering in de weg staan", zegt geriater Jurgen Claassen.
Risicofactor
"We weten nu dat slaapgebrek een risicofactor kan zijn voor het ontstaan van Alzheimer", concludeert een van de onderzoekers, Sharon Ooms. "Verder onderzoek moet het exacte mechanisme achterhalen." Ooms en collega’s voerden hun onderzoek uit bij gezonde mannen en ze bekeken één nacht slaap(onthouding).
In vervolgonderzoek willen ze het effect van slaaptekort in een grotere groep proefpersonen en tijdens een langere periode onderzoeken. Ooms werkt momenteel aan onderzoek naar de rol van specifieke diepe slaap op de ontwikkeling van de ziekte van Alzheimer aan Washington University School of Medicine.
- Radboudumc
