NIJMEGEN - Als je slaapt, zijn je hersenen nog druk bezig. Waarschijnlijk sla je ’s nachts gebeurtenissen van de afgelopen dag op. Bovendien kan de geheugenverwerking van buitenaf gestimuleerd worden met geluid. Onderzoek van het UMC St Radboud ondersteunt deze theorie.
Op hersenscans is te zien dat tijdens de diepe slaap dezelfde hersengebieden worden geactiveerd die overdag onze ervaringen opslaan en weer oproepen. Het lijkt erop dat de hersenen het 'herkauwen' van gebeurtenissen tijdens de slaap gebruiken om die gebeurtenissen goed te verankeren in het geheugen.
Slapen in de scanner
Eelco van Dongen van het UMC St Radboud bestudeerde dit proces. Hij liet vrijwilligers plaatjes zien van alledaagse dingen met het bijbehorende geluid, zodat beeld en geluid tijdens het leren ook met elkaar werden verbonden. De vrijwilligers moesten van het aangeboden beeld de locatie op het computerscherm proberen te onthouden. De kat rechtsboven en de fluitketel bijvoorbeeld linksonder. Na het leren werd onderzocht hoe goed ze de informatie in het geheugen hadden opgeslagen. Zowel het leren als de geheugentest werd uitgevoerd terwijl de vrijwilligers in een scanner lagen. Op die manier kon de hersenactiviteit van de deelnemers exact in beeld worden gebracht.
Van Dongen: "Op de hersenscans zagen we dat het herinneren van de locaties meerdere hersengebieden activeerde, waaronder de parahippocampus, een ruimtelijk geheugengebied, en enkele gebieden achterin de hersenen die betrokken zijn bij de visuele waarneming."
Geheugen stimuleren
Na die eerste geheugentest sliepen de vrijwilligers een paar uur in de scanner. Zodra ze in een diepe slaap verkeerden, kregen ze geluiden te horen van de helft van de eerder gepresenteerde afbeeldingen. Zónder dat ze van die geluiden wakker werden.
Van Dongen: "Op de hersenscans zien we dat tijdens de presentatie van deze geluiden de parahippocampus opnieuw actief wordt. Ook de communicatie tussen dit gebied en de visuele gebieden wordt versterkt. Bovendien worden hersengebieden actief die belangrijk zijn voor het geheugen, zoals de hippocampus. En hoe actiever deze gebieden zijn tijdens de geluidspresentatie, hoe preciezer de deelnemers de locatie van de bijbehorende foto’s onthouden. Dat hebben we vastgesteld door het geheugen ook ná de slaapperiode te testen."
Fascinerend idee
"De resultaten ondersteunen het idee dat hersengebieden die actief zijn bij het leren en herinneren van informatie inderdaad betrokken zijn bij het verwerken van die informatie tijdens periodes van diepe slaap. Bovendien suggereert ons onderzoek dat het mogelijk is om de geheugenverwerking bij de mens ‘s nachts gericht met geluidsprikkels van buitenaf te sturen. Dat is een fascinerend idee dat we verder gaan onderzoeken", aldus Van Dongen.
De resultaten zijn gepubliceerd in Proceeding of the National Academy of Sciences.
- Radboudumc
