Wat een alcoholvrije maand jou kan opleveren

Getty Images

'Alcohol is gezond'. 'Na het werk heb ik wel een wijntje verdiend.' 'Alcohol helpt mij om te ontspannen'. 'Het is zo gezellig'. Dat zijn zomaar wat uitspraken van fervente drankliefhebbers. Vanwege het verdovende, gelukmakende en kalmerende effect van alcohol, is het een veelgebruikt genotmiddel. Maar wist jij dat een alcoholvrije maand, of zelfs helemaal geen alcohol meer drinken, jou verrassend veel belangrijkere voordelen biedt?

Meer efficiënte dagen

Een gezellig avondje 'doorzakken' zorgt ervoor dat je de dag erna met hoofdpijn wakker wordt, moeilijker uit bed komt en moet 'uitbrakken'. Nadenken en 'doen wat je moet doen', is lastiger dan anders. Het slurpt energie. Uit cijfers van het RIVM blijkt zelfs dat mensen vanwege een kater gemiddeld tweeëneenhalve werkdag per jaar minder effectief zijn. Bovendien brengen onoplettendheid en dufheid grote risico’s (bedrijfsongevallen) met zich mee. Ook de schade als het gevolg van verzuim door ziekten die samenhangen met alcoholgebruik is groot. Geen alcohol meer drinken heeft direct effect. Je vergooit minder van je tijd en je houdt meer efficiënte dagen, energie en veilige omstandigheden over.

Betere slaapkwaliteit

Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat 'een slaapmutsje nemen' ervoor zorgt dat je sneller in slaap valt dan zonder slaapmutsje. Ook zou je gedurende de eerste helft van de nacht in een diepere slaapfase verkeren. Echter, zodra na een paar uur de alcohol door jouw lichaam afgebroken is, gaat jouw slaap over in een lichtere slaap en verander je vaker van slaapfases. Hierdoor slaap je onrustiger en kun je vaker wakker worden. Alcohol heeft dus voornamelijk een effect op de slaapkwaliteit tijdens de tweede helft van de nacht. De dag erna kun je je slaperiger, energieloos en minder alert voelen. Goed nieuws: als je niet afhankelijk bent van alcohol, kunnen een paar alcoholvrije dagen en nachten er al voor zorgen dat de slaapkwaliteit terugkeert naar de slaapkwaliteit die je altijd gewend was. Voor degenen die wel een alcoholafhankelijk probleem hebben, kunnen er echter (naast enkele verbeteringen) nog jarenlang slaapproblemen blijven bestaan.

Minder last van maagzuur

Zowel een matig als hoog alcoholgebruik kan brandend maagzuur veroorzaken of verergeren. Alcoholgebruik verlaagt de druk in de bovenste en onderste sluitspieren van de slokdarm. Ook neemt de beweeglijkheid van de slokdarm af. Hierdoor is na alcoholgebruik de kans groter dat maagzuur omhoogkomt via de slokdarm. Dit voelt onprettig en het kan de cellaag van de slokdarm beschadigen. Een (tijdelijke) alcoholstop geeft de slokdarm rust, waardoor klachten verminderen.

Grotere kans op een gezond lichaamsgewicht

Alcohol draagt bij aan de energie-inname. Een glas rode wijn levert al gauw honderdtwintig kilocalorieën. Dit is vergelijkbaar met het aantal kilocalorieën in een belegde boterham. Tijdens een gezellig avondje kun je dus aardig wat “belegde boterhammen” opdrinken. Bovendien vergroot alcoholconsumptie de eetlust. In combinatie met het grote aantal lekkernijen tijdens sociale aangelegenheden, kan dit ertoe leiden dat je te veel gaat eten. Hierdoor kom je in een positieve energiebalans terecht (meer kilocalorieën binnenkrijgen dan je nodig hebt), waardoor je aankomt. Wie een alcoholvrije maand inlast, en de energie-inname niet compenseert door meer te eten en/of (alcoholvrij) te drinken, kan maar liefst een paar kilo afvallen.

Kleinere kans op chronische ziekten

Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat een dagelijkse matige alcoholconsumptie het risico verlaagd op: totale sterfte, coronaire hartziekten, beroerte, hartfalen, diabetes mellitus type II en dementie. Dat wil echter niet zeggen dat we nu massaal alcohol moeten gaan drinken. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt namelijk ook dat een dagelijkse alcoholconsumptie van een half tot anderhalf glas het risico op borstkanker vergroot ten opzichte van minder dan een half glas alcohol. Bovendien vergroot een hogere alcoholconsumptie het risico op darmkanker en beroerte ten opzichte van een lagere alcoholconsumptie. De Gezondheidsraad adviseert daarom om bij voorkeur geen alcohol te drinken of in ieder geval niet meer dan één glas per dag. Wie de kans op chronische ziekten wil verkleinen, kan dit het best bewerkstelligen door er een gezonde leefstijl op na te houden. Wist jij bijvoorbeeld dat een alcoholvrije periode van ten minste zeven dagen, maar bij voorkeur een paar weken, al de bloeddruk verlaagt? Dit kan ook gebeuren als je een normale bloeddruk hebt.

Gezondere leverwaarden

Dat overmatig alcoholgebruik tot levercirrose kan leiden, is al langere tijd bekend. Het effect van matig alcoholgebruik op de leverwaarden is daarentegen minder goed onderzocht. In januari 2017 hebben onderzoekers van het Radboudumc dit kleinschalig onderzocht, in samenwerking met De Kennis Van Nu. Aan veertien proefpersonen werd gevraagd om gedurende één maand geen alcohol te drinken. Na deze maand was het buikvet van de alcoholonthouders afgenomen. Ook de cholesterolwaarden en de bloedwaarden die wijzen op geprikkelde, vervallen levercellen daalden. In een aantal alcoholonthouders daalde zelfs het levervet. Uit dit onderzoek kan dus met enige voorzichtigheid geconcludeerd worden dat een alcoholvrije maand positieve effecten heeft op de leverwaarden. Er is echter meer onderzoek nodig om hierover met zekerheid iets te kunnen concluderen.

Kleinere kans op gewenning

Regelmatig alcoholgebruik (ook kleinere hoeveelheden alcohol) kan leiden tot gewenning en alcoholafhankelijkheid. Dit ontstaat heel geleidelijk. Uit gewoonte drinken en hunkering naar alcohol kunnen ertoe leiden dat je steeds meer gaat drinken om hetzelfde kalmerende effect te bewerkstelligen. De mensen die hierop een verhoogd risico hebben, zijn mensen met: een genetische aanleg, afhankelijke persoonlijkheidstrekken, een negatief zelfbeeld, beperkte coping skills voor het omgaan met stress en een sociale omgeving waarin veel alcohol wordt gedronken. Alcoholafhankelijkheid leidt tot beschadiging van organen, bloedvaten, de hersenen en perifere zenuwen. Ook is de kans op psychische stoornissen vergroot (depressie, angststoornissen en slaapstoornissen). Als je je bewust bent van jouw alcoholgebruik, kun je proberen jouw gewoontes te doorbreken en nieuwe gewoontes aanleren. Dit kost tijd en aandacht, maar het levert jou op de lange termijn meer op dan de kortstondige effecten van alcohol.

Conclusie

Geen alcohol drinken draagt bij aan efficiëntere dagen, een betere nachtrust, minder maagzuur, een gezonder lichaamsgewicht en een kleinere kans op chronische ziekten en gewenning. Wil je toch af en toe met vrienden en/of familie iets 'leuks' drinken? Dan zijn er ook alcoholvrije alternatieven verkrijgbaar (zoals alcoholvrije cocktails).