Kijkt de jeugd te diep in het glaasje?
Getty Images
Alcoholmisbruik onder jongeren komt steeds vaker in het nieuws. Van indrinken tot comazuipen; het lijkt steeds erger te worden. Jongeren en alcohol: hoe ga je daarmee om? Wij vroegen het Wim van Dalen van het Nederlands Instituut voor Alcoholbeleid.
1. Door alle media-aandacht lijkt het of jongeren de afgelopen jaren alleen maar meer zijn gaan drinken. Laat het alcoholgebruik echt een stijgende lijn zien, of is het de toegenomen media-aandacht voor bingedrinken en comazuipen die het beeld vertroebelen?
"De grote lijn is dat nu minder jongeren onder de 15 jaar beginnen met alcoholgebruik dan een aantal jaren geleden. Vanaf 15 jaar is het alcoholgebruik nog niet afgenomen en zijn we één van koplopers in Nederland. De meest gehoorde verklaring voor de daling bij de jongsten is dat vooral ouders zijn geschrokken van nieuwe informatie over wat alcohol met jonge hersenen kan doen. Ouders zeggen vaker: nee, je bent te jong om te drinken. Uit onderzoek blijkt dat nee zeggen effectiever is dan kinderen van een jaar of 14, 15 leren omgaan met alcohol. 'Nee' zeggen is meer de norm geworden.
De leeftijd waarop jongeren alcohol kunnen kopen is inmiddels ook voor zwak-alcoholhoudende drank (bier, wijn, mixdranken) 18 jaar."
2. Hoe slecht is het om je kind onder toeziende blik een eerste biertje te geven? Wat doet alcohol nu precies met een jonger brein?
"De laatste tien jaar is het duidelijk geworden dat de hersenen nog tot een jaar of 25 doorontwikkelen. Ook blijkt dat ontwikkelende hersenen extra gevoelig (gevoeliger dan hersenen die ouder zijn dan 25 jaar) zijn voor schade door zwaar drinken (meer dan vijf eenheden per gelegenheid). Uit dierenexperimenteel onderzoek blijkt dat het drinken van dergelijke grote hoeveelheden de hersenen kan beschadigen. De eerste studies met mensen lijken dieronderzoek te bevestigen en suggereren dat binge drinken in de adolescentie de hersenontwikkeling negatief kan beïnvloeden.
Verder is alcohol is schadelijk voor alle belangrijke lichaamsfuncties. Dat komt omdat alcohol en de afbraakproducten van alcohol (met name aceetaldehyde) lichaamsvreemde en kankerverwekkende stoffen zijn. Als we alcohol nu zouden uitvinden zou het op de drugslijst naast heroïne komen te staan. We maken ons met name zorgen over het toenemende aantal jonge vrouwen dat borstkanker krijgt als gevolg van alcoholgebruik."
3. Wat is bingedrinken en/of comazuipen? Er wordt gezegd dat de invloed van binches wordt onderschat, klopt dat?
"Binge drinken is het drinken van vier of meer glazen (bij meisjes) en vijf of meer glazen (bij jongens) in relatief korte tijd (ongeveer twee uur). Comazuipen is nog een graadje erger: zoveel drinken dat de ademhaling en de hartslag drastisch afneemt en zelfs stopt (alcohol heeft een verdovende werking) met als mogelijk gevolg een coma waardoor spoedopname in een ziekenhuis geboden is. Jaarlijks gaat het om zo’n 750 geregistreerde gevallen in Nederland. De jongste comaslachtoffertjes zijn 12 jaar."
4. Hoeveel alcoholverslaafden telt Nederland en is bekend hoeveel procent daarvan al in hun jeugd begon te drinken?
"Van zwaar drinken spreekt men bij mannen indien er minimaal één dag per week zes glazen of meer worden gedronken, bij vrouwen indien er minimaal één dag per week vier glazen of meer worden genuttigd.
Uit het meest recente onderzoek van onder meer het CBS blijkt dat 11,6 procent van de volwassenen van 19-65 jaar kan worden aangeduid als zware drinker. Onder de 65-plussers is 5,8 procent zware drinkers.
Wij weten niet hoeveel zware drinkers al in hun jeugd begonnen te drinken. Het zal hoogstwaarschijnlijk meestal wel het geval zijn. Er zijn namelijk weinig mensen die pas als ze volwassen zijn gaan drinken en de kans om zware drinker te worden is bovendien kleiner als je op relatief oudere leeftijd gaat drinken."
5. Op welke symptomen moeten ouders alert zijn? Hoe kunnen ze herkennen of hun kind een probleem heeft en hoe help je een kind met een (dreigende) verslaving?
"Elk incident is een signaal op zich, m.a.w. als een jongere een keer flink doorzakt is dat al een ernstig signaal dat aanleiding kan zijn voor eventuele sancties en voor duidelijke afspraken om herhaling te vookomen. Ga het vooral als ouders niet bagetelisseren.
Of incidenten op jongere leeftijd de kans op drankproblemen op latere leeftijd vergroten is niet te voorspellen. In het algemeen geldt: hoe later jongeren beginnen te drinken des te minder kans op problemen op oudere leeftijd en, net zo belangrijk, des te minder kans later op alcoholgerelateerde ziekten.
Kinderen van ouders die verslaafd zijn (geweest) aan alcohol lopen genetisch een extra groot risico om zelf later ook verslaafd te raken. Meer informatie is te vinden op alcoholinfo.nl"
STAP (Nederlands instituut voor alcoholbeleid), is een kenniscentrum voor alcoholbeleid en geeft advies aan overheden en organisaties. Zij zet zich in voor effectieve preventie van schadelijk alcoholgebruik. STAP werkt in opdracht van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, de Europese Unie, lokale overheden en een aantal particuliere fondsen.
Bron
- Nederlands Instituut voor Alcoholbeleid
