GRONINGEN - Onderzoekers van de Rijksuniversiteit Groningen hebben ontdekt hoe het enzym werkt dat bacteriën aan tanden doet plakken en op die manier gaatjes veroorzaakt. Nu dit bekend is wordt het makkelijker om gaatjes te voorkomen.
De hoogleraren Bauke Dijkstra en Lubbert Dijkhuizen hebben de structuur en het werkingsmechanisme van het enzym glucansucrase ontrafeld. Deze zorgt er voor dat bacteriën aan tanden en kiezen plakken, en tandplaque vormen.
Tanplaque
Het enzym glucansucrase ontstaat uit de melkzuurbacterie Lactobacillus reuteri, die bij de mens voorkomt in de mondholte en het maag-darmkanaal. Bacteriën gebruiken het enzym om suiker uit eten om te zetten in lange, plakkerige suikerketens. Met dit plakmiddel hechten ze zich op tandglazuur.
Ook de grootste veroorzaker van tandbederf, de bacterie Streptococcus mutans, maakt gebruik van dit enzym. Eenmaal gehecht aan het tandglazuur ontstaan er zuren die het calcium van tanden oplossen, waardoor gaatjes kunnen ontstaan.
Gaatjes verleden tijd
Nu bekend is hoe het enzym werkt, wordt het makkelijker om een stof te vinden die de activiteit van het enzym afremt. Toekomstige ‘glucansucrase-remmers’ ziet Lubbert Dijkhuizen in eerste instantie als toevoeging in tandpasta en mondwater. 'Maar misschien zelfs ook wel in snoep', suggereert hij. 'Een remmer zou er voor kunnen zorgen dat in de mond vrijkomende suikers geen schade aanrichten'. Dat de tandenborstel zijn langste tijd heeft gehad, verwacht Dijkhuizen echter niet: 'Tandenpoetsen zal ook altijd nodig blijven'.
De resultaten van het onderzoek verschijnen deze week in het tijdschrift Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS).
- Rijksuniversiteit Groningen
