Wat is pancreatitis?

Een ontsteking aan de alvleesklier die kort duurt, noemen we acute pancreatitis. Meestal gaat zo’n tijdelijke ontsteking na een paar weken over, maar soms duurt het langer of komen de klachten telkens terug. In dat geval spreken we van chronische pancreatitis.

Acuut

De belangrijkste oorzaken voor een acute alvleesklierontsteking zijn galstenen en overmatig alcoholgebruik, maar de oorzaak is niet altijd bekend. Je merkt dat je alvleesklier ontstoken is doordat je flinke buikpijn krijgt, eventueel uitstralend naar je rug, linkerschouder en -zij. Patiënten hebben soms de neiging om voorovergebogen te gaan zitten, met de borst op de knieën om de pijn uit te kunnen houden. Ook misselijkheid, braken en koorts kunnen symptomen zijn. Na het eten nemen de klachten toe. Als galstenen de afvoergang van de galblaas blokkeren hoopt galvloeistof zich op en krijg je geelzucht.

Als de oorzaak voor de ontsteking bekend is, moet deze als eerste weggenomen worden. Bijvoorbeeld direct stoppen met alcohol drinken en eventuele galstenen verwijderen. Is de oorzaak niet duidelijk, dan wordt eerst gekeken of de ontsteking vanzelf tot rust komt. Je mag dan niet gewoon eten en het maagsap wordt via een slangetje door de neus afgevoerd. Als de ziekte de goede kant op gaat, kun je weer licht, vetarm voedsel eten. Vaak ben je na een week of twee weer genezen.

Als een patiënt geelzucht heeft omdat de galwegen door de tumor worden dichtgedrukt, kan er een buisje in de galweg worden geplaatst. Er kan dan weer gal naar de dunne darm vloeien, waardoor de geelzucht weggaat. Zonder behandeling kan acute pancreatitis levensbedreigend zijn. Ook kunnen er complicaties optreden. Soms is er dan een operatie nodig, waarbij een deel van de alvleesklier verwijderd wordt.

Chronisch

Als de alvleesklier telkens ontsteekt of de ontsteking niet overgaat, heb je chronische pancreatitis. Vaak is overmatig alcoholgebruik de boosdoener, maar er zijn ook andere oorzaken mogelijk, bijvoorbeeld galstenen, een stofwisselingsziekte, erfelijkheid of een beschadiging aan de pancreas. De symptomen lijken op die van een acute ontsteking, maar bij ouderen kan de pijn minder hevig zijn. Bovendien kunnen patiënten veel afvallen en last krijgen van vettige diarree.

Chronische pancreatitis is niet te genezen. Er sterven steeds meer cellen van de alvleesklier af, waardoor de functie achteruit gaat. Net als bij acute alvleesklierontsteking kunnen de oorzaken soms aangepakt worden, zoals door galstenen te verwijderen. Is de oorzaak niet bekend dan richt de behandeling zich vooral op het bestrijden van de symptomen, met pijnstilling en het aanvullen van alvleesklierenzymen en -hormonen. Soms is een (kijk)operatie noodzakelijk, waarbij een gedeelte of de hele alvleesklier verwijderd wordt.