Zo belangrijk zijn bacteriën voor je gezondheid

De gast in deze aflevering van Buikbelang is Olaf Larsen, assistent-professor aan de Vrije Universiteit Amsterdam en daar betrokken bij 'One Health Innovation'. Tevens is hij werkzaam als Senior Science manager bij Yakult. Larsen zegt: "Onze gezondheid staat niet op zichzelf. We worden continu beïnvloed door alles om ons heen, en dan gaat het met name over de uitwisseling van micro-organismen voor ons microbioom." Er is de laatste decennia veel veranderd in die uitwisseling, zegt Larsen: "We zijn veel hygiënischer geworden, zodat we minder met micro-organismen in contact komen. Ook zijn we door vaccinaties beschermd tegen ziekteverwekkers. Dat heeft heel grote voordelen gegeven voor onze gezondheid. Maar aan de andere kant hebben we nu veel meer te maken met auto-immuunziekten, zoals diabetes type 1, astma en reuma."

Lees ook: dit is je darmmicrobioom

Te weinig contact met 'oude vrienden'

Hoe kan het dat er meer auto-immuunziekten voorkomen? "De hypothese is dat we te weinig in contact komen met goede micro-organismen", zegt Larsen. "Deze worden ook wel onze 'oude vrienden' genoemd. Het zijn bacteriën, maar ook bijvoorbeeld schimmels en gisten. De mens stond altijd in contact met deze organismen, en nu veel minder. Het lijkt erop dat ons microbioom en ons immuunsysteem daar niet bij gebaat is." Hoe eerder je in contact komt met oude vrienden, hoe beter het is. “Bij de geboorte is er nog nauwelijks een microbioom in de darmen aanwezig”, vertelt Larsen. “Als je tijdens de eerste duizend dagen van het leven veel in contact komt met ‘oude vrienden’, dan zorgt dat voor een sterk en gevarieerd microbioom. En daar heb je je hele leven profijt van, omdat dit dan de blauwdruk wordt van je volwassen microbioom. Maar ook volwassenen hebben er nog baat bij om veel in contact te komen met goede micro-organismen."

Lang leve buiten spelen

En hoe doe je dat dan, die oude vrienden opzoeken? Larsen is daar duidelijk over: "Contact met de natuur is belangrijk. Laat een jong kind lekker spelen in de zandbak of tuin, of ravotten in het bos. Uit Fins onderzoek blijkt dat kinderen die regelmatig in de natuur komen, minder allergieën en ontstekingen krijgen. Ook voor volwassenen is het goed om regelmatig in een groene omgeving te zijn en met de handen in de aarde te zitten. Eet verder voldoende vezels, want die zijn voeding voor de goede bacteriën in ons microbioom. Voldoende bewegen en stress vermijden zijn ook belangrijk. Wees terughoudend in het gebruik van antibiotica, al zijn ze soms natuurlijk echt nodig. Eventueel kan nog als extra probiotica worden genomen, maar dan alleen als aanvulling op gezond leven. Door al deze regels wordt ons microbioom meer gevarieerd van samenstelling en dat is goed voor onze gezondheid."  

One Health

Larsen doet aan de VU onderzoek naar 'One Health', de gezondheid van alle eco-systemen om ons heen. "Want we kunnen niet gezond zijn als de andere ecosystemen om ons heen niet gezond zijn", zegt Larsen. "Momenteel wordt er bijvoorbeeld onderzoek gedaan naar de micro-organismen in de bodem, en kijkt men naar wat de invloed is van klimaatverandering. Ook start er binnenkort een onderzoek naar het effect van biologische groenten, vergeleken met gangbaar geteelde groenten. Ik ben heel benieuwd naar de uitkomsten."