Norovirus: een besmettelijk buikgriepvirus

Per jaar krijgen ongeveer 4,5 miljoen Nederlanders buikgriep, van wie ongeveer een half miljoen tot 600.000 gevallen worden veroorzaakt door het norovirus. De meeste gevallen zijn in de winter, zo weet het RIVM.

Wat is het norovirus?

Het norovirus is een virus dat een ontsteking van de darmen veroorzaakt, waardoor je buikgriep krijgt. Een infectie met het buikgriepvirus is zeer besmettelijk. Het virus bevindt zich in het braaksel en in de ontlasting van besmette personen.

Dat het virus zo besmettelijk is, komt onder meer omdat de ontlasting tot wel drie weken besmettelijk blijft. Het is niet mogelijk om deze infectie te voorkomen met bijvoorbeeld medicijnen of inentingen. Het norovirus zit vaak in voedsel als rauwe schelp- en schaaldieren.

Het norovirus komt vaker voor in de maanden dat het koud is. Als er een uitbraak is doet deze zich vaak voor op scholen, net als op cruiseschepen en in zorginstellingen. Een uitbraak van het virus zorgt er zomaar voor dat er in één keer honderden mensen tegelijk besmet zijn.

Oorzaken van het norovirus

Een belangrijke oorzaak van het norovirus is de aanwezigheid in rauwe schaal- en schelpdieren. Bijvoorbeeld in mosselen of in oesters. Het virus ontstaat mogelijk vanwege de kweek in besmet water. Ook in groenten en fruit komt het norovirus voor.

Het is niet mogelijk om het norovirus te ontdekken door bijvoorbeeld aan het voedsel te ruiken. Je ziet evenmin aan het voedsel dat het virus aanwezig is. De grootste oorzaak van de verspreiding van de virusinfectie is de besmetting van mens op mens. Bijvoorbeeld door de lucht.

Het gaat in 60 procent van de gevallen om een norovirus dat van mens op mens is overgedragen. Bijvoorbeeld omdat je als besmet persoon je handen niet goed wast na toiletbezoek. Zo zit het virus al snel op een deurklink om de volgende persoon te besmetten.

Er zijn geen inentingen of medicijnen om een norovirusinfectie te voorkomen. Dus wat te doen volgens het RIVM:

• Was de handen met water en zeep voor het klaarmaken van eten en rauw vlees.
• Gebruik aparte snijplanken voor vlees en groenten.
• Was messen tussendoor af.
• Was rauwkost en fruit altijd goed.
• Kook groente zeker twee minuten.
• Zorg dat vlees goed gaar is.
• niet zuinig doen: eten dat twee uur buiten de koelkast staat, de prullenbak in

Symptomen

De symptomen van het norovirus variëren. Het is een vorm van buikgriep en diarree, misselijkheid en braken komen regelmatig voor. Ook heb je mogelijk last van hoofdpijn. Buikpijn en buikkrampen staan in verband met de diarree en misselijkheid.

Het ineens plotseling braken is al een aanwijzing dat je misschien te maken hebt met het norovirus. Het gaat om heftig braken dat vaak zomaar ineens begint. Raak je besmet dan word je al binnen een dag tot drie dagen zelf ziek.

Een ander symptoom is dat mensen in je directe omgeving vaak ook ineens ziek zijn. Dat heeft met de besmettelijkheid van het norovirus te maken. Je blijft ongeveer twee tot drie dagen last van de symptomen houden.

• Diarree
• Misselijkheid
• Braken
• Buikpijn
• Buikkrampen
• Hoofdpijn

Diagnose

De symptomen die je hebt, zijn in beginsel voldoende om vast te stellen dat je buikgriep hebt. Om vast te stellen dat het echt om het norovirus gaat, is er een onderzoek van de ontlasting nodig.

Je hoeft met deze vorm van buikgriep niet direct naar de huisarts. Dat is pas nodig als je bijvoorbeeld versuft raakt. Of als de diarree waterig is en meer dan drie dagen aanhoudt. Of als je constant buikpijn hebt. Ook als drinken niet lukt, is het verstandig om de huisarts te benaderen.

Het norovirus laat je wel flink ziek voelen, maar is doorgaans binnen enkele dagen alweer over.

Risicofactoren/-groepen

De risicofactoren van het norovirus bevinden zich in voedselgroepen als rauwe schaal- en schelpdieren. Verder zijn er groepen die een groter risico lopen op deze vorm van buikgriep. Bijvoorbeeld als het gaat om bewoners van zorginstellingen en verpleeghuizen.

Ook patiënten die in een ziekenhuis verblijven, lopen meer risico. Niet alleen omdat hier zich vaak grote groepen mensen bevinden. Ook omdat de weerstand in een dergelijke instelling doorgaans minder hoog is.

Een uitbraak op een cruiseschip komt ook regelmatig voor. Dit omdat er grote groepen mensen aan boord zijn. Een besmetting zorgt hierdoor al snel voor een grote uitbraak van het norovirus aan boord van het cruiseschip.

Het is verder bekend dat jonge kinderen en oudere mensen te maken krijgen met klachten die langer duren. Ook kunnen de klachten erger zijn bij deze kwetsbare groepen.

Behandeling van het norovirus

Er is geen specifieke behandeling van het norovirus beschikbaar. Het is heel belangrijk om vocht te drinken om uitdroging te voorkomen. Het virus gaat vanzelf over. Dat is meestal na twee dagen al het geval. Voor kinderen geldt dat de buikgriep vaak nog wat langer duurt.

Om uitdroging bij kinderen en ouderen te voorkomen, is het mogelijk om hen ORS te geven. De toediening van ORS als drankje voorkomt uitdroging. Het lichaam houdt hierdoor beter vocht vast. Het is als drankje en als oplospoeder verkrijgbaar bij de drogist of apotheek.

Het belangrijkste is om op te letten dat er geen sprake is van uitdroging. De symptomen zijn verder vervelend, maar na twee tot drie dagen al helemaal verdwenen.

Prognose

Het norovirus gaat weer voorbij en vaak is deze maag- en darminfectie al na twee dagen voorbij. Het komt plotseling opzetten met de neiging om te projectielbraken, maar verdwijnt net zo snel als het opkomt.

Doe rustig aan als je last hebt van het norovirus en neem genoeg vocht tot je. Als je wat eet, merk je dat al snel. Zo word je misselijk en krijg je last van diarree. Heb je hoofdpijn? Drink dan wat meer vocht.

Je knapt na twee dagen alweer op en dan is het weer mogelijk om rustig te beginnen met alles te eten. De eerste dag heb je vaak geen trek. Eet dan in elk geval wel wat licht voedsel of drink bouillon. Het goede nieuws: na alle ellende ben je drie maanden immuun voor het virus. Tenzij je tegen een andere variant aanloopt natuurlijk.