Minder stress: fijn voor je darmen

Hersenen en darmen zijn nauw verbonden

In de darmen is een heel uitgebreid zenuwstelsel aanwezig. Niet voor niets worden de darmen ook wel het tweede brein genoemd. Verder loopt er tussen je hersenen en darmen een heel belangrijke zenuw: de nervus vagus. Dit wordt ook wel de darm-hersenas genoemd. De hele dag door worden er boodschappen tussen de hersenen en de darmen uitgewisseld. En dat gaat twee kanten op. Als er iets aan de hand is in de darmen, zijn je hersenen meteen op de hoogte, en andersom geldt dat ook. De hersenen en darmen hebben daardoor veel invloed op elkaar. Ben je gestrest? Dan ‘slaat dat op je darmen’ en krijg je buikpijn of diarree. Maar andersom werkt het ook: zorg je goed voor je darmen? Dan verbetert je stemming.

Chronische stress

Stress is heel normaal. Af en toe iets spannends doen, snel reageren in het verkeer of je ergens zenuwachtig voor maken: daar is ons lichaam prima op toegerust. Door de acute stress zijn we dan extra alert, kunnen we onze spieren snel aan het werk zetten en gaat de hartslag omhoog. Als de reden voor de stress weer voorbij is, kun je ontspannen. Maar tegenwoordig hebben veel mensen juist last van chronische stress. Bijvoorbeeld door hoge werkdruk, veel prikkels van hun telefoon of overvolle mailbox, geldzorgen of ziekte. Bij chronische stress is het lichaam continu ‘aan’, en is er vrijwel nooit sprake van echte ontspanning en diepe rust. De hersenen sturen dan ook continu stress-signalen naar de darmen en dat merk je bijvoorbeeld aan buikpijn, problemen met de ontlasting of een opgeblazen gevoel.

Pratende bacteriën

Hoe kunnen de darmen en hersenen nu met elkaar communiceren? Deels gebeurt dat dus via die grote zenuwbaan, zeg maar de snelweg tussen darmen en hersenen. Maar ook de bacteriën in je darmen praten mee. Die maken namelijk stoffen aan, die ervoor zorgen dat boodschappen via de zenuwen worden doorgegeven aan de hersenen. Sommige bacteriën maken bijvoorbeeld serotonine aan, een stof die kan zorgen voor een meer opgewekt gevoel. Uit onderzoek blijkt al dat de samenstelling van je microbioom ervoor kan zorgen dat de stemming of zelfs het gedrag verandert, of dat mensen minder gaan piekeren.

Blije buik, blij hoofd

Herken je die relatie tussen je stressgevoelens én het effect op je buik? Het kan helpen om bewust te ontspannen. Doe bijvoorbeeld ademhalingsoefeningen, meditatie, neem een lekker warm bad, maak een wandeling of volg een yogales. En zet je telefoon en andere beeldschermen eens bewust uit! Want al die prikkels en beelden moeten verwerkt worden door je hersenen – en indirect dus ook door je darmen.

Wat veel mensen zich niet realiseren, is dat het ook andersom werkt: als jij goed zorgt voor je darmen, zorg je indirect ook goed voor je hersenen. Het kan je stemming verbeteren en stress verminderen als je de juiste bacteriën in je darmen hebt en als je stoelgang goed verloopt. Naast bewust ontspannen is het dus ook raadzaam om bij chronische stress extra goed voor je darmen te zorgen.

Zorg voor je darmen

Goed zorgen voor je darmen betekent:

• Veel vezels eten, uit groenten, fruit, volkoren granen, peulvruchten en noten.
• Gevarieerd eten. Elke soort vezels heeft een eigen invloed op het darmmicrobioom, dus zorg voor veel variatie in je eetpatroon.
• Genoeg drinken, minstens 1,5 tot 2 liter per dag. Dat helpt om je stoelgang goed te laten verlopen.
• Rustig eten en goed kauwen, dat ondersteunt je spijsvertering.
• Elke dag bewegen.
• Bewust ontspannen, het liefst meerdere keren op een dag. Al haal je maar even een paar minuutjes diep adem, of ga je even niksen.

Met al deze stappen ondersteun je je darmen en de bacteriën in de darmen – en dat geeft ook rust in het brein.