Chronische buikpijn bij kinderen

Chronische buikpijn heeft uiteraard niet altijd te maken met een ernstige ziekte. Maar het zorgt wel voor veel ongemak bij je kind en waarschijnlijk ongerustheid bij jou.

Buikpijn komt vaak zomaar opzetten, zonder dat er iets aan is voorafgegaan. Het kan overal in de buik voorkomen, maar kinderen voelen vaak pijn rond de navel. Ze kunnen tijdens een pijnaanval bleek zien. Na een wisselende tijd zakt de pijn weer af. De buikpijn kan een half uur duren, maar ook urenlang aanhouden. Een relatief groot aantal kinderen heeft naast de buikpijn ook andere klachten zoals hoofdpijn, duizeligheid en moeheid.

Wel of geen onderliggende ziekte?

Bij buikpijn die lang bestaat, is het altijd de vraag waardoor het komt. Is er wel of niet een onderliggende ziekte? Om dit onderscheid te maken, zijn een paar punten van belang. Bij deze klachten of verschijnselen is er waarschijnlijk een onderliggende oorzaak:

• Je kind wordt ’s nachts wakker van de buikpijn.
• Door de buikpijn moet je kind dagelijks activiteiten onderbreken. Denk aan spelen of schoolwerk.
• Afvallen of minder goed groeien in de lengte.
• Bloedverlies uit de anus.
• Buikpijn die samengaat met koorts, misselijkheid en braken, gewrichtsklachten, chronische verstopping of juist diarree.
• Als er in de familie darmziekten zoals Crohn of colitis ulcerosa voorkomen.

Bij aanhoudende buikpijn is het altijd verstandig om je kind door de huisarts te laten onderzoeken. De huisarts kan je kind zelf onderzoeken en eventueel doorverwijzen naar een kinderarts. Ook als je kind niet één van de bovenstaande klachten heeft kan wat aan de hand zijn. Buikpijn is geen aanstellerij, kinderen zullen bijna nooit net doen alsof ze pijn hebben. Voor een kind is de pijn werkelijk aanwezig.

Oorzaken chronische buikpijn bij kinderen

Er zijn veel mogelijke oorzaken van chronische buikpijn bij kinderen. Het kan gaan om lichamelijke oorzaken in het maag-darmkanaal. Ook spanningen kunnen buikpijn veroorzaken. Als ouder herken je die spanningen misschien niet altijd goed. Sommige kinderen stellen hoge eisen aan zichzelf of zijn erg perfectionistisch en krijgen daar pijn in hun buik van. Ook pesten kan de aanleiding zijn.

Mogelijke lichamelijke oorzaken zijn:

• darmparasieten
• overgevoeligheid voor gluten oftewel coeliakie
• verstopping
• lactose-intolerantie
• prikkelbaredarmsyndroom
• ziekte van Crohn
• gastro-oesofageale reflux
• eosinofiele oesofagitis
• galstenen (dan verergert de pijn tijdens en na het eten)
• afwijkingen aan de urinewegen, zoals een blaasontsteking, uitzetting van het nierbekken (hydronefrose) en nierstenen
• Gilbert-syndroom
• Familiaire Mediterrane Koorts (FMF)
• beginnende sikkelcelcrisis
• loodvergiftiging

Voor zo ver bekend is chronische buikpijn niet erfelijk. Het kan ook niet om een blindedarmontsteking gaan, die kan niet chronisch worden.

Diagnose

De huisarts of kinderarts wil eerst weten wat precies de klachten zijn en zal je kind onderzoeken. Op basis daarvan besluit hij of zijn welke onderzoeken er nodig zijn. Bijvoorbeeld een algemeen bloedonderzoek, onderzoek naar coeliakie of het controleren van de ontlasting op parasieten.

Soms wordt er een foto of echo van de buik gemaakt. Vermoed de arts dat je kind lactose-intolerant is, dan kan er een lactose-ademtest worden gedaan.

Behandeling chronische buikpijn bij kinderen

De behandeling hangt af van wat er bij het onderzoek gevonden is. Is er geen lichamelijke oorzaak ontdekt, dan moet er verder gekeken worden naar mogelijke oorzaken van spanning. Soms is het nodig om daarbij de school te betrekken, omdat de leerkracht je kind in een andere omgeving meemaakt dan thuis.

Een proefbehandeling met laxerende medicatie kan helpen. Er hoeft niet altijd een echte verstopping te zijn. Misschien is er wel sprake van een trage darmpassage met tamelijk vaste ontlasting als gevolg. Dat kan tot buikkramp leiden.

Als je kind buikpijn heeft kan een warme kruik of doek op de buik helpen. Warmte van buitenaf ontspant de buik een beetje. Vind je kind het prettig, dan is het de moeite waard om dit te proberen.

Als er niets gevonden wordt

Een grote groep kinderen heeft geregeld buikpijn zonder dat er iets bij gevonden wordt. Zijn lichamelijke oorzaken geheel uitgesloten, dan is het raadzaam om contact op te nemen met een psycholoog. Vaak zijn er factoren in het gezin die een rol spelen. Zo komen er in veel gezinnen zorgen voor over geldzaken, huisvesting, werkloosheid, of spanningen tussen ouders onderling waarover kinderen zich veel zorgen maken.

Dit artikel is goedgekeurd door Dr. J.M. de Bont, kinderarts-kinderneuroloog in UMC Utrecht.

Laatst herzien op 31 aug 2018