Podotherapeut, podoloog of pedicure. Wat zijn de verschillen?

Binnen de voetzorg in Nederland bestaan verschillende disciplines die zich de afgelopen jaren sterk hebben ontwikkeld. De verschillen zijn echter niet altijd even duidelijk. Juist die duidelijkheid is noodzakelijk bij de keuze voor bepaalde zorg. Daarom hier in het kort een overzicht van de belangrijkste verschillen en overeenkomsten.

Pedicure

Voor de verzorging van je voeten kun je bij een pedicure terecht. Je kunt naar een pedicure om je voeten mooier te laten maken, maar ook als je problemen met je voeten of teennagels hebt, zoals kalknagels.

Een pedicure kijkt naar je voeten en de stand daarvan en geeft je advies. Een pedicure verzorgt je teennagels en de omgeving daarvan, verwijdert overtollig eelt en likdoorns, behandelt kloven, eeltranden, schimmelnagels (kalknagels) en ingroeiende nagels.

Veel pedicures hebben na de basisopleiding een nascholing gevolgd in voetverzorging bij diabetes of reuma, of hebben zich gespecialiseerd in nagelprotheses en ortheses.

Medisch pedicure

Naast gewone pedicures, bestaan er ook medisch pedicures waar je terecht kunt voor de behandeling van zogenaamde 'risicovoeten'. Dat zijn bijvoorbeeld voeten die kwetsbaar zijn als gevolg van reuma, diabetes, spasticiteit, kanker, ouderdom en verwaarlozing. De medisch pedicure heeft zich tijdens de opleiding gespecialiseerd in de zorg voor dergelijke voeten en werkt nauw samen met huisarts, verpleegkundige, podotherapeut, fysiotherapeut en orthopedisch schoenmaker.

Podotherapeut

Een podotherapeut behandelt mensen met voetklachten en klachten aan het bewegingsapparaat en in de houding die het resultaat zijn van een afwijkende stand of functie van de voeten. Het gaat om veel verschillende klachten zoals bijvoorbeeld hielspoor, doorgezakte voorvoet of een ontsteking aan de voetzool.

Het werkveld van een podotherapeut beperkt zich echter niet tot klachten aan de voeten. Ook knie, heup en lage rugklachten die veroorzaakt worden door een afwijking aan de voet vallen onder het specialisme van een podotherapeut. Evenals voetwratten, (ingegroeide) nagelafwijkingen en huidaandoeningen.

Ook diabetes-, reuma- of dialysepatiënten kunnen voor de behandeling van hun voeten terecht bij een podotherapeut. Bij de voetzorg voor risicopatiënten - voeten waarbij een verhoogd risico vastgesteld is op ulcera - is de podotherapeut de regisseur van de voetzorg. Daarnaast is een podotherapeut ook specialist om sporters te onderzoeken en te voorzien van advies en een eventueel behandelplan.

De podotherapeut hanteert verschillende therapieën waaronder tapen, oefentherapie, schoen- en zoolcorrecties en ortheses. Deze laatste behandeling bestaat uit hulpmiddelen ter correctie van standsafwijkingen of abnormale beweeglijkheden zoals bijvoorbeeld een kniebrace of een breukband. Ook is de podotherapeut specialist in het corrigeren van stand en gang door middel van podotherapeutische zolen.

Daarnaast heeft de podotherapeut een adviserende rol en is therapeutvaardig in het uitvoeren van instrumentele behandelingen (verwijderen van eelt en likdoorns, behandelen van nagelklachten), wondbehandelingen en vilttherapie (aanbrengen van vilt met drukontlasting als doel).

Podotherapie is een wettelijk erkend en beschermd beroep volgens de Wet BIG, artikel 34. In deze wetgeving staat vastgelegd welke zorgverleners welke zorg mogen verlenen. Op die manier bewaakt de overheid de kwaliteit van de zorg. Een podotherapeut is na het behalen van zijn hbo-bachelordiploma officieel paramedicus. Hij is veelal ingeschreven bij de Nederlandse Vereniging van Podotherapeuten en geregistreerd in het onafhankelijke Kwaliteitsregister Paramedici. 'Podotherapeut' is een bij wet beschermde titel. Voor het bezoeken van een podotherapeut heb je tegenwoordig geen verwijzing van de huisarts meer nodig. 

Podoloog

Letterlijk betekent podologie voetkunde. Ook deze wetenschap richt zich op het voorkomen en behandelen van voetfunctiestoornissen en voetklachten en de daaruit voortvloeiende krachten aan het houdings- en bewegingsapparaat. Binnen de podologie wordt onderscheid gemaakt tussen toepassingen binnen het algemeen dagelijks leven en het sportsegment.

De belangrijkste therapieën die de podoloog gebruikt zijn corrigerende en beschermende technieken zoals ortheses, steunzolen en het geven van schoenadvies. Een podoloog voert geen instrumentele behandelingen uit.

De titel podoloog is niet beschermd en mag door iedereen gevoerd worden. De opleidingseisen voor podologen zijn ook veel minder zwaar dan die voor podotherapeut (hbo-opleiding). Het opleidingsniveau varieert van een gedegen opleiding tot een korte cursus. Voor het bezoek aan de podoloog is geen verwijzing van de huisarts nodig.

Binnen de podologie wordt nog weleens onderscheid gemaakt tussen de ‘podoloog’ en de ‘registerpodoloog’. Omdat iedereen zich podoloog mag noemen heeft ‘Stichting Loop’ de term ‘registerpodoloog’ in het leven geroepen. De stichting heeft ook een kwaliteitsregister en maakt daarbij onderscheid tussen A en B register(sport)podologen. Een registerpodoloog B heeft net als een podotherapeut een opleiding op hbo-niveau.

Voetenzorg

Voor goede voetenzorg kan je bij alle drie de disciplines terecht. Via een(huis)arts zal je eerder doorgestuurd worden naar een podotherapeut. Naar een podoloog en pedicure kan je op eigen initiatief. Waar je voor kiest is ook afhankelijk van de klachten.

Of de voetenzorg vergoed wordt door de verzekering, verschilt per verzekeraar en aanvullende verzekering.

Dit artikel is goedgekeurd door Anouk Jannes, podotherapeut voor RondOm Podotherapeuten. Zij heeft haar opleiding gevolgd in Eindhoven en werkt als podotherapeut en MSU echografist.