Wat is slaapapneu?

Apneu wordt ook wel eens als apnoe geschreven en betekent letterlijk 'niet ademen'. Als je adem langer dan 10 seconden stokt, heb je last van een apneu.

Veel mensen halen onregelmatig adem tijdens het slapen. Af en toe een korte ademstilstand in je slaap is niet gevaarlijk en je hoeft er ook niets van te merken. Zodra je hersenen te weinig zuurstof krijgen, geven ze het lichaam een signaal dat je een beetje wakker maakt. Je ademhaling komt dan weer op gang, wat gepaard kan gaan met een luide snurk. Je hoeft dus niet bang te zijn dat je stikt. Meestal ben je je er niet eens bewust van dat je even wakker was en slaap je rustig verder.

Zulke ademstilstanden worden wel een probleem als ze lang duren of als je ze erg vaak hebt. Als je adem elke nacht tientallen keren stokt, slaap je zo oppervlakkig en onrustig dat je daar overdag last van krijgt. Terugkerende, langdurige onderbrekingen in de ademhaling die leiden tot extreme vermoeidheid, hoofdpijn en slaperigheid noemen we slaapapneu.

Hoe herken je apneu?

Vaak heb je zelf niet in de gaten dat je slaapapneu hebt. Misschien slaap je onrustig en word je steeds wakker, maar snap je niet hoe dat toch komt. De meeste klachten ervaar je overdag: je voelt je heel moe en slaperig, valt overdag in slaap achter je krant en voor de televisie of kunt tijdens een gesprek amper je ogen openhouden. Ook kun je last krijgen van hoofdpijn, concentratieproblemen en vergeetachtig en prikkelbaar zijn.

Patiënten met slaapapneu snurken meestal ook. Vaak zal je partner dan ook eerder herkennen dat er ’s nachts is mis is met je ademhaling omdat je zo hard snurkt en je adem telkens stokt.

OSAS of CSAS

Meestal veroorzaakt een blokkade in de luchtwegen de stokkende ademhaling. Tijdens het slapen ontspannen je spieren zich volledig, waardoor de tong of het zachte weefsel in de keelholte de luchtwegen blokkeren. Dat heet het obstructief slaapapneu syndroom (OSAS).

De oorzaak kan ook in de hersenen zitten, maar dat komt weinig voor. Als je het centraal slaapapneu syndroom (CSAS) hebt, geven je hersenen geen of te weinig signalen die je ademhaling aansturen of deze prikkels komen niet goed aan.

Gevaarlijk

Apneu is niet alleen lastig omdat het zo vermoeiend is, het kan zelfs gevaarlijke situaties opleveren. Bijvoorbeeld omdat je zo slaperig bent dat je in de auto in slaap valt. Daarnaast is slaapapneu niet goed voor je lichaam. Het krijgt 's nachts te weinig kans om goed te herstellen.

De alarmsignalen vanuit je hersenen die je adem weer op gang brengen, zorgen ook voor wisselingen in de bloeddruk. Daar hebben je hart en bloedvaten onder te lijden, waardoor je bloeddruk stijgt en je een groter risico loopt op hart- en vaatziekten.

Diagnose

Vermoed je dat je slaapapneu hebt, dan kun je je via de huisarts laten doorverwijzen naar een slaaplaboratorium waar ze de diagnose stellen. In sommige slaapklinieken blijf je een nachtje logeren, zodat ze daar meetapparatuur op je kunnen aansluiten en je eventueel ook filmen terwijl je slaapt.

Andere slaapspecialisten voorzien je van bedrading die je hersenactiviteit en slaap meet en geven een registratiekastje mee naar huis. Na een nacht slapen met deze apparatuur, bekijkt de arts de volgende dag de geregistreerde gegevens.

Slaapapneu behandelen

Er zijn een paar manieren waarop je zelf je klachten kunt verminderen. Mensen met fors overgewicht hebben vaak slaapapneu, soms verdwijnt het als zij afvallen. Rugslapers snurken meer, dus probeer eens een andere slaaphouding. Alcohol en tabak versterken slaapapneu. Als je rookt, stop daar dan mee en drink zo'n twee uur voor het slapen gaan geen alcohol. Ook slaap- en kalmeringsmiddelen maken apneu alleen maar erger, dus gebruik deze liever niet.

Bij ernstige slaapapneu kan een neusmasker genaamd CPAP uitkomst bieden. CPAP staat voor Continuous Positive Airway Pressure. Zo'n CPAP bestaat uit een masker dat je 's nachts draagt. Het is via een slang verbonden met een apparaat dat lucht in je neus en keel blaast, waardoor je keelholte niet dichtklapt. Sommige mensen vinden het vervelend om met zo’n masker te slapen, maar vaak is het wel heel effectief.

Een andere optie is een mandibulair repositieapparaat (mra): een antisnurkbeugel die de onderkaak naar voren houdt, waardoor de keelholte open blijft. Helpt dit geen van beiden, dan zijn er nog verschillende operatieve ingrepen mogelijk, maar deze hebben niet altijd succes.