Interview met een psycholoog en droomonderzoeker
'Ik droom nooit', zeggen mensen wel eens. Maar dat is niet waar. Elk mens droomt elke nacht. Gemiddeld vier tot zeven keer. Kunnen dromen voorspellend zijn, of helpen bij het verwerken van gebeurtenissen? Victor Spoormaker, psycholoog en droomonderzoeker, weet alles over dromen.
Als je een moeilijke beslissing moet nemen, wil je er vaak nog een nachtje over slapen. Dat is niet voor niets. Spoormaker: "Je maakt overdag van alles mee. Daar heb je ook allerlei gedachten over. Die informatie wordt overdag op een logische manier verwerkt. Je denkt immers bewust na."
Film die zich herhaalt
"'s Nachts gaat alles in je hersenen gewoon door, maar dan ontbreekt de logica van overdag. De controle van je brein, de rem op je impulsen, staat uit. Dat is precies de kracht van het dromen. Je vindt in je dromen oplossingen waar je overdag maar niet op kunt komen."
De meeste mensen dromen elke nacht iets anders. Maar soms heb je het idee dat je steeds maar dezelfde nachtmerrie of nare droom hebt, waarin je wordt aangevallen door een grote draak. Of waarin je door allerlei steegjes en straatjes rent om uiteindelijk voor de zoveelste keer vermoord te worden. Hoe kan dat?
"Die beelden zitten als het ware in je geheugen gebrand", legt Spoormaker uit. "Het is zoiets als een horrorfilm die steeds weer wordt afgespeeld. Het heeft verder geen betekenis. Het hoort bij het droomproces. Vervelend is het wel."
Als je vaak vervelende (stress)dromen hebt, zegt dat wel wat over hoe je overdag in het leven staat. Dat gevoel komt in je dromen terug. Ben je in het dagelijks leven bang dat je de controle verliest, dan verlies je die in je dromen ook."
"Heb je altijd haast en daarom angst om de bus te missen, dan droom je 's nachts dat je die bus steeds mist. Daar zit verder geen diepere betekenis achter. Het is een denkpatroon dat dag en nacht doorgaat. Als je overdag meer ontspannen bent, je minder zorgen maakt, zal je minder vervelende dromen hebben."
Gebeurtenissen verwerken
Volgens Freud zijn dromen bedoeld om gebeurtenissen en ervaringen te verwerken. Spoormaker: "Dromen over nare gebeurtenissen die je hebt meegemaakt, verlopen volgens een proces. In de ideale verwerking, verdwijnt de beladenheid van wat je hebt meegemaakt gaandeweg en krijgt de ervaring een plekje."
"Bij een verstoord proces blijft de droom over de gebeurtenis exact hetzelfde. Als je steeds dezelfde nachtmerrie hebt, dan is er een reden waarom dat script niet verandert. Of de gebeurtenis is zo heftig geweest, dat je er niet mee om kunt gaan."
Droomsymbolen
Spoormaker is geen voorstander van het gebruik van symbolenboeken. "Stel je voor. Je droomt dat je gebeten wordt door een hond. Voor de een is het een aardig dier, de ander heeft helemaal niks met honden, en een derde haat die beesten."
"In zo'n woordenboek staat dan dat een hond het symbool is van trouwe makker, een echte kameraard. Hoe moet je zo'n droom dan interpreteren, zeker als je honden haat? Zo'n boek is veel te algemeen. Heb je hulp nodig, dan kun je beter een psycholoog raadplegen."
Koffiedik
Ook over voorspellende dromen heeft Spoormaker een uitgesproken mening. "Dat is wat mij betreft kansberekening. Als je nagaat dat iedereen elke nacht een aantal keer droomt, dan spreek je over 150.000 dromen over een heel leven. Als je een keer per leven over een explosie droomt, dan praat je over 1000 mensen per nacht die zo'n droom hebben."
"Gebeurt er zoiets als de vuurwerkramp in Enschede, dan zijn er allicht mensen die over een grote ramp hebben gedroomd. Ik zeg niet dat een voorspellende droom nooit plaatsvindt, maar je moet er voorzichtig mee zijn om ze zo te noemen."
Kracht van de droom
In je dromen kun je alles. "Dat maakt het zo interessant. Elke situatie kun je veranderen. Dat helpt ook om een bepaalde gedachtengang te veranderen. Droom je altijd dat je achternagezeten wordt en niet weg kunt komen? Draai dan in je droom eens om en ga je achtervolger achterna. De gedachte dat je dat kunt en dat je die macht hebt, werkt ook overdag door. Leren spelen met je dromen is niet alleen nuttig, het is vooral leuk."