Deze muziek helpt bij stress, een dip en slaapproblemen

Getty Images

Muziek luisteren is goed voor je gezondheid. Welke muziek helpt als je wakker ligt, in een dip zit of gestrest bent? Hoogleraar neuropsychologie Erik Scherder geeft tips.

"Muziek, dat is ultieme rijkdom", zegt Scherder. "Maak van naar muziek luisteren een vast onderdeel van je dag. Onderzoeken wijzen uit hoe positief dat voor een mens is. Meer ontspanning, minder stress. Logisch, want je hele emotionele leven zit erin. Verbazing, verbijstering, verwondering, we maken het met muziek allemaal mee. En door zelf te zingen of een instrument te bespelen, verrijk je je brein enorm. Geestelijke inspanning, genieten van de klanken die je eruit krijgt, heerlijk."

Oxytocine

Samen zingen, zowel bij feestelijke momenten als op trieste dagen, versterkt het gevoel van saamhorigheid en empathie, volgens Scherder. Je wilt elkaars tekst en klanken aanvullen en dat zorgt voor verbroedering. Bovendien worden bepaalde hersengebieden geactiveerd die stress en pijn afremmen. Bij zingen in een koor komt ook oxytocine vrij. Die stof zorgt mede voor dat gevoel van saamhorigheid en empathie, en geeft je ook meer rust.

In zijn boek Singing in the brain vertelt Scherder over hoe hij zelf een Matthäus Passion-meezingconcert beleefde. "Ik voelde de oxytocine door al mijn aderen stromen! Ik zat nu niet als toehoorder tegenover het koor en het orkest, nee, ik zat er middenin en kon meedoen. Je moest uiteraard wel van tevoren geoefend hebben maar dat wíl je natuurlijk ook. Wat een sfeer, wat een saamhorigheid en wat mooi! Ik rilde ervan, over mijn hele lichaam."

Tips voor geschikte muziek

Welke muziek helpt als je niet kunt slapen, je somber voelt of last hebt van stress? Tips aan de hand van Scherders bevindingen.

1. Muziek voor het slapengaan: langzaam, stabiel ritme helpt

Dat muziek je beter laat slapen, is overtuigend aangetoond in een Cochrane-review uit 2015. Een Cochrane-review is een diepgravende analyse van de meest betrouwbare onderzoeken, gedaan door leden van een internationaal netwerk van ruim 37.000 wetenschappers. En in 2014 concludeerden andere onderzoekers na tien studies vergeleken te hebben dat je beter slaapt als je muziek luistert voor je naar bed gaat. Dat is goed nieuws voor mensen met slaapproblemen.

Wat blijkt: liedjes met 60 tot 80 beats per minuut (bpm) doen je veel goed. Door het langzame, stabiele ritme en door lage tonen vertraagt je eigen interne ritme – bijvoorbeeld van de hartslag, ademhaling, bloeddruk en spierspanning. Waardoor je vanzelf in slaap valt. Wil je checken hoeveel beats per minuut een liedje heeft? Dat kan op www.songbpm.com.

Klassieke muziek, new age, lichte jazz en fluitmuziek helpen voor een betere nachtrust volgens Scherder. Drie songs die aansluiten bij zijn advies:

Gymnopédie No.1 van Erik Satie (73 bpm)
Clair de lune van Claude Debussy (67 bpm)
Blue in Green (Take 3) van Bill Evans (64 pbm)

2. Muziek en depressie: wat jij mooi vindt helpt

Muziek is geen medicijn, benadrukt Erik Scherder in zijn boek. Dus ook niet tegen depressies. Maar dankzij muziek kun je wel meer voldoening uit het leven halen. Als je naar muziek luistert, geven je hersenen diverse stoffen af die je een gelukkig gevoel geven. Dopamine zorgt er bijvoorbeeld voor dat we ons beloond voelen. Dat we zoveel plezier beleven aan muziek komt onder andere doordat die muziek aan verwachtingen voldoet, legt Scherder uit. Als je eerder hebt genoten van de stem van Shirley Bassey, en je hoort haar weer hetzelfde nummer zingen, voelt dat extra fijn. Ook endorfine komt vrij bij muziek luisteren. Die stof maakt je ook vrolijk én gaat pijn tegen.

Met elkaar muziek maken stimuleert omdat je contact maakt met andere mensen. Scherder schrijft: "Men krijgt weer het gevoel iets te kunnen bereiken." Bovendien is een muziekinstrument bespelen heel fysiek. En lichamelijke activiteiten kunnen symptomen van een depressie (vermoeidheid, angst, prikkelbaarheid) verminderen.

Zet – als het tegenzit – muziek op waar je zelf het meest van geniet. Bach, Queen, Guus Meeuwis? Als jij het maar mooi vindt. Suggesties voor hoopvolle muziek:

Zing, vecht, huil, bid, lach, werk en bewonder van Ramses Shaffy
The Marriage of Figaro van Mozart
Heroes van David Bowie

3. Muziek tegen stress: Weightless

Dezelfde muziek die je nachtrust bevordert, kan om dezelfde reden ook een middel zijn tegen stress. Medewerkers van de British Academy of Sound Therapy lieten het muzikale trio Marconi Union 'het meest ontspannende nummer aller tijden’ maken. De titel is goed gekozen: Weightless. Het nummer duurt acht minuten en bevat gitaar-, piano- en natuurgeluiden. Het begint met een ritme van 60 beats per minuut en wordt langzaam trager. Weightless is te beluisteren op YouTube.

Tips: Vrijwel alles van Enya en Café del Mar, Pure Shores, All Saints, Strawberry Swing, Coldplay, Canzonetta Sull’aria, Mozart, Electra, Airstream. Probeer ook deze nummers: