Chronisch vermoeid? Misschien is het UARS

Heb je de laatste tijd moeite met slapen en voel je je overdag vermoeid? Het kan een symptoom zijn van het Upper Airway Resistance Syndrome, ook wel bekend als UARS. Dit is een slaapgerelateerde aandoening die wordt gekenmerkt door een vernauwing of belemmering van de bovenste luchtwegen tijdens het slapen. Denk aan zoals zwellingen of afwijkingen in de neus-keelholte. Dit betekent dat er sprake is van een beperkte luchtstroom door de neus of mond, waardoor er extra inspanning nodig is om te ademen. Het is onder andere te herkennen aan een zware ademhaling en soms een piepend geluid. UARS is minder bekend dan obstructieve slaapapneu (OSA), maar de symptomen komen aardig overeen. De slaapstoornis wordt dan ook steeds bekender als oorzaak van chronische vermoeidheid.

Wat zijn de symptomen van UARS?

UARS kan flinke invloed hebben op de slaapkwaliteit en daarmee op je dagelijkse functioneren. De combinatie en ernst van de symptomen kunnen per persoon verschillen:

• Chronische vermoeidheid. Een van de meest voorkomende symptomen is overmatige vermoeidheid gedurende de dag, zelfs als je voldoende uren geslapen hebt.
• Moeite met inslapen. Mensen met UARS hebben vaak moeite om in slaap te vallen. Ze woelen en hebben langere tijd nodig om in slaap te vallen.
• Slaapfragmentatie. Mensen met UARS ervaren vaak onderbroken slaap. Ze kunnen meerdere keren per nacht wakker worden zonder dat ze zich daarvan bewust zijn.
• Sommige mensen met UARS ervaren een benauwd gevoel tijdens het slapen, alsof ze niet genoeg lucht krijgen. Een gevoel van verstikking. Alsof je door een rietje ademt.
• Nachtelijk zweten is ook een veel voorkomend symptoom van UARS.
• Mondademhaling. Als gevolg van de vernauwing van de luchtwegen ademen veel mensen met UARS alleen door hun mond tijdens hun slaap.
• Bijna iedereen met  UARS snurkt. Dat kan overgaan in een  piepend, zwaar hijgerig geluid als de vernauwing optreedt.  
• Veel mensen met UARS klagen over hoofdpijn bij het wakker worden of gedurende de dag. Dit kan veroorzaakt worden door een gebrek aan goede slaap en zuurstoftekort.
• Door de slechte nachtrust kunnen mensen met UARS moeite hebben om zich te concentreren.
• Sommige mensen met UARS merken veranderingen in hun stemgeluid op, zoals heesheid of schorheid, als gevolg van irritatie in de keelholte.
• Chronische vermoeidheid en slaapproblemen kunnen leiden tot gevoelens van angst en depressie.

Wat is het verschil tussen UARS en slaapapneu?

Hoewel UARS en slaapapneu vergelijkbare symptomen heben, zijn er ook belangrijke verschillen tussen deze twee slaapstoornissen. Obstructief Slaapapneu (OSA) is de meest voorkomende vorm van slaapgerelateerde ademhalingsstoornissen.  Mensen met slaapapneu hebben vaak last van een compleet invallen van de bovenste luchtwegen tijdens de slaap, wat apneus (ademstops) veroorzaakt. Een apneu is een pauze in de ademhaling die langer dan 10 seconden duurt. Bij UARS valt de luchtweg niet compleet dicht, waardoor er ook geen apneus zijn. Maar omdat iemand met UARS wel een aantal seconden moeizaam ademhaalt, volgt er daarna wel steeds een rera (respiratory  effort  related  arousal) oftewel een 'wekreactie'. Bij mensen met apneu hoor je vaak een stilte vallen bij een blokkade, en vervolgens het kenmerkende schokgeluid waarmee de ademhaling weer wordt hervat. Bij  UARS  gaat  het  gesnurk  gewoon  door. De effecten van UARS en slaapapneu zijn hetzelfde: je krijgt ’s nachts te weinig (diepe) slaap, met de bekende gevolgen overdag.

Hoe wordt de diagnose UARS gesteld?

Als je denkt dat je UARS hebt, dan zal de dokter je na een gesprek over je slaapgewoonten en klachten waarschijnlijk doorsturen voor slaaponderzoek.

Behandeling van UARS

De behandeling van UARS is afhankelijk van de symptomen. Soms kunnen eenvoudige veranderingen in levensstijl helpen bij het verminderen van de symptomen. Denk hierbij aan afvallen bij overgewicht, stoppen met roken, beperking van alcohol- en cafeïnegebruik voor het slapengaan en het creëren van een rustgevende slaapomgeving. 

Als de vernauwing van de luchtwegen veroorzaakt wordt door zwellingen in de neus-keelholte, kan het gebruik van neussprays of andere decongestiva verlichting bieden. Een andere optie is continuous positive airway pressure (CPAP). CPAP-therapie is een veelgebruikte behandelmethode voor UARS, apneu en andere ademhalingsgerelateerde slaapstoornissen. Dit apparaat levert continu lucht om de luchtwegen open te houden tijdens het slapen. Soms wordt een mandibulair repositieapparaat (MRA) voorgeschreven. Dit is een gebitsprothese die op maat wordt gemaakt. Deze prothese houdt de onderkaak naar voren, waardoor de keelholte gedurende de nacht openblijft. In ernstige gevallen kan er een kaakoperatie of andere KNO-ingreep worden overwogen.