Ik hoor de laatste tijd veel over jodiumtekort. Hoe weet ik of ik voldoende jodium binnenkrijg en wat moet ik doen bij een tekort?
Bregje
Miranda Boom, verpleegkundig specialist Interne geneeskunde met specialisatie in (onder andere) schildklieraandoeningen bij het Canisius Wilhelmina Ziekenhuis in Nijmegen en expert bij MijnSchildklierwijzer:
Jodium komt van nature voor in zeevis, eieren, zuivel en zeewier. Daarnaast wordt het toegevoegd aan brood door middel van bakkerszout en gejodeerd keukenzout. Als je als volwassene gemiddeld ongeveer 150 ug jodium binnenkrijgt, is dat voldoende. Voor kinderen of zwangeren gelden andere waarden.
Het lichaam heeft jodium nodig voor een goede schildklierwerking. Jodium wordt in de schildklier opgenomen en gebruikt om de schildklierhormonen T4 en T3 te bouwen. Door een tekort aan jodium kan de schildklier dit onvoldoende doen waardoor struma (een zwelling van de schildklier) kan ontstaan. Daarnaast zijn er verbanden tussen hypothyreoïdie en een jodiumtekort.
Jodiumtekort aanpakken
Begin 1900 werd jodiumtekort aangepakt door internationale jodiumsuppletieprogramma’s bijvoorbeeld door toevoeging van jodium in het bakkerszout voor brood. De laatste jaren zijn er steeds meer mensen die geen of weinig brood eten of brood zelf bakken zonder (gejodeerd) zout. Ook zijn mensen hun zoutinname gaan beperken om hoge bloeddruk te voorkomen. Letten op zout en geen (gejodeerd) zout toevoegen betekent helaas wel dat er makkelijker een jodiumtekort kan ontstaan. We zien dan ook een voorzichtige stijging van de ontwikkeling van struma (bron: WHO rapport 2007 Iodine deficiency in Europe).
Hoe weet je of je jodiuminname voldoende is? Kun je dat meten?
Om te zien of je een jodiumtekort hebt, kun je noteren wat je eet en bekijken hoeveel jodium jouw dagelijkse voeding bevat. Dit kan online bijvoorbeeld via de eetmeter van het Voedingscentrum. Op de eetmeter zie je hoeveel jodium een product ongeveer bevat. Door dit een paar dagen bij te houden krijg je een beeld van hoeveel jodium je gemiddeld dagelijks binnenkrijgt. Denk er wel aan dat het hier dus om gemiddelden gaat: een dag te weinig jodium wordt vaak gecompenseerd door een dag wat meer jodium. Jodium wordt door het lichaam opgeslagen, het duurt daarom lange tijd voordat er een tekort ontstaat.
Jodium kan zowel in het bloed als in de urine gemeten worden. Dit is echter geen gebruikelijke meetmethode in de reguliere gezondheidszorg. Het gaat om momentopnamen en dit zegt eigenlijk niet veel over je dagelijkse gemiddelde inname.
Als je denkt dat je een jodiumtekort hebt
Mocht je denken een jodiumtekort te hebben of te krijgen, dan kun je dat aanvullen via voeding of met supplementen. Een natuurlijke manier via voeding heeft hierbij de voorkeur. Met 4 sneetjes brood per dag krijg je al 100 ug jodium binnen. Daarnaast kunnen eieren, zuivel en vis voldoende jodium bieden om tot 150 ug te komen.
Jodiumsuppletie
Mensen die minder brood eten overwegen weleens om dit aan te vullen met 2 tot 3 x per week een tabletje kelp of extra zeewier. Pas hier wel mee op. Gemiddeld hebben de tabletjes kelp 150 ug jodium per dag, maar deze supplementen kunnen een sterk wisselende samenstelling jodium bevatten. Er is meer onderzoek nodig naar jodium en kelp om precies te weten wat en hoe we kunnen suppleren. De ATA (american thyreoid association) en het Voedingscentrum adviseren dan ook om geen kelp of supplementen te gebruiken.
Mocht je toch overwegen om supplementen te nemen, overleg dit dan altijd met je arts. Jodium stapelt zich in het lichaam dus je kunt na verloop van tijd ook een overschot oplopen, wat zelfs een schildklierontregeling tot gevolg kan hebben.
Massaal aan de jozo?
Het is niet nodig om veel meer zout te gaan gebruiken om een jodiumtekort te voorkomen. Eet gevarieerd en gezond. en check regelmatig hoeveel jodium je gemiddeld binnenkrijgt. Vul dit bij een tekort aan door voedingsmiddelen te gebruiken waar jodium in zit.
