Schildklierafwijkingen en zwangerschap

De schildklier is een klein orgaan, maar vbelangrijk voor het goed functioneren van het lichaam. Het bevindt zich vlak boven de luchtpijp en is normaal niet te zien of voelen. Dit orgaan is een soort 'thermostaat' van het lichaam. Simpel gezegd: het zorgt voor verwarming. Daarvoor worden schildklierhormonen ingezet. Deze zorgen voor de stofwisseling en bepalen daarmee het tempo van allerlei processen in het lichaam. Voor de vruchtbaarheid van een vrouw is het belangrijk dat er voldoende schildklierhormonen zijn. Niet teveel en niet te weinig dus. Als de schildklier te veel hormonen aanmaakt, is er sprake van hyperthyreoïdie. Bij het te weinig aanmaken van hormonen wordt er gesproken over hypothyreoïdie.

Hypothyreoïdie heeft vele gevolgen, maar op het gebied van zwangerschap kan het leiden tot:

• vroege, spontane miskramen
• hoge bloeddruk
• scheuren van de placenta
• verhoogd risico op vroeggeboorte
• aangeboren afwijkingen bij het kind
• verhoogd risico op sterfte tijdens de bevalling

Vrouwen met schildklierproblemen hebben vaak hypothyreoïdie. Hyperthyreoïdie komt minder voor maar kent eveneens verstrekkende gevolgen:

• ernstige zwangerschapsmisselijkheid (met daarbij gewichtsverlies en risico op uitdroging)
• spontane abortus
• pre-eclampsie (ook wel zwangerschapsvergiftiging: een combinatie van te hoge bloeddruk en eiwitverlies via de urine)
• vroeggeboorte
• een laag geboortegewicht

Ontsteking

Hypothyreoïdie is meestal een aangeboren afwijking, maar het kan ook ontstaan na een ontsteking aan de schildklier. Er is nog een derde oorzaak voor de afwijking, een met een wrang randje: hypothyreoïdie kan ontstaan na de behandeling van hyperthyreoïdie. Een te hard werkende schildklier wordt namelijk meestal bestreden met radioactief jodium of een operatie. Dat kan een tegengesteld effect hebben en leiden tot een te langzaam werkende schildklier. De schatting is dat zes op de duizend zwangere vrouwen een te langzaam werkende schildklier hebben. In de meeste gevallen was dit al voor de zwangerschap bekend en worden er medicijnen genomen om daar wat tegen te doen.

Ziekte van Graves

Hyperthyreoïdie is een auto-immuunziekte. Dat houdt in dat het lichaam antistoffen tegen zichzelf maakt. Bij meer dan 90 procent van de patiënten met hyperthyreoïdie is hierbij dan sprake van de Ziekte van Graves, de aandoening die ervoor zorgt dat de schildklier teveel schildklierhormonen aanmaakt. Eén tot twee op de duizend zwangere vrouwen heeft deze ziekte.

Belangrijk

Het belang van een goed functionerende schildklier bij een zwangerschap is zo hoog omdat het orgaan de eerste vier maanden na de bevruchting dubbele diensten draait: voor moeder en foetus. Het is de energie die de schildklier opeist die bij veel vrouwen voor vermoeidheid zorgt aan het begin van hun zwangerschap. Dankzij de schildklier van de moeder groeit en ontwikkelt de vrucht zich.

Wanneer hypo- of hyperthyreoïdie niet worden behandeld is bevruchting bijzonder moeilijk en soms zelfs onmogelijk. Medicatie en het maandelijks laten controleren van de waarden van de schildklierhormonen bieden uitkomst.

Na de bevalling

De schildklier kan ook na een goed verlopen zwangerschap en bevalling voor problemen zorgen. Het orgaan kan namelijk alsnog gaan ontsteken en vervolgens zorgen voor klachten die vaak worden verward met een postnatale depressie. Slechts enkele voorbeelden van klachten uit een lange lijst:

• vermoeidheid
• geheugenverlies en concentratiestoornissen
• depressiviteit en apathie
• carpale tunnelsyndroom
• hartklachten
• doofheid
• spierzwakte
• stijfheid
• verstopping
• doofheid
• last van warmte (overmatig transpireren)
• menstruatieproblemen
• longembolie
• oogklachten

Vrouwen die eventuele klachten na hun zwangerschap in verband brengen met een postnatale depressie moeten dus altijd aan de bel trekken en overleggen met hun huisarts of internist om de oorzaken te achterhalen.