Bewegen als je reuma hebt

Bewegen is gezond, dat is geen nieuws. Je wordt er fitter en energieker door, botten en spieren worden sterker en je verkleint de kans op overgewicht, hart- en vaataandoeningen en botontkalking. Daarbij heeft bewegen op veel mensen ook een ontspannen effect.

Reuma

Bij reuma gaan de voordelen nog verder. Naast sterke botten en spieren zorgt bewegen ook voor soepele gewrichten. Een goede conditie leidt tot minder vermoeidheid en bewegen geeft reumapatiënten vaak ook meer zelfvertrouwen, waardoor angst voor inspanning verdwijnt. Tot welke vorm van beweging iemand met reuma in staat is hangt af van de vorm van de aandoening. Onderzoek heeft in ieder geval aangetoond dat zelfs intensief bewegen geen schade toebrengt aan de gewrichten van mensen met een reumatische aandoening.

Bij patiënten met ontstekingsreuma hangt het bewegen sterk af van het aantal ontstekingen: die hebben rustige en actieve periodes. Bij veel ontstekingen is het zaak om rustig aan te doen en het bewegen te beperken tot normaal gedrag en eventuele oefeningen om stijfheid te voorkomen. Als de aandoening rustiger wordt, kunnen zij weer meer doen. Mensen met artrose of wekedelenreuma moeten vooral blijven bewegen, ook als het pijnlijk voelt. Pijn en stijfheid kunnen namelijk verminderen.

Intensiteit

Bewegen wordt regelmatig onderverdeeld in licht intensief, matig intensief en intensief. De effecten op het lichaam zijn verschillend. Zo werkt licht intensief bewegen als yoga vooral ontspannend en heeft het geen groot effect op het uithoudingsvermogen of de spieren. Dat neemt niet weg dat het positieve effecten heeft voor reumapatiënten.

Matig intensief bewegen wordt het meest aangeraden: probeer 5 dagen per week minimaal een half uur te wandelen, fietsen, skeeleren, zwemmen of fitnessen. Dit is niet heel belastend voor de gewrichten, maar wel goed voor het hart en longen als je het regelmatig en lang genoeg doet. Intensief bewegen is het best voor het uithoudingsvermogen en maakt spieren sterker, het vraagt echter wel meer van de gewrichten. Intensieve sporten als voetbal, hockey, tennis en hardlopen zijn dan ook niet voor alle reumapatiënten geschikt.

Oefeningen

Naast bewegen zijn er ook oefeningen die kunnen helpen om klachten of beperkingen te verminderen. Deze oefeningen kun je grofweg onderverdelen in drie categorieën. Mobiliserende oefeningen richten zich vooral op het beweeglijker maken van gewrichten, bijvoorbeeld rek- en strekoefeningen van de spieren of het bewegen van de gewrichten. Spierversterkende oefeningen vergroten voornamelijk de spierkracht en de stabiliteit van het gewricht.

Functioneel bewegen

De derde categorie heeft een focus op bewegingen die je in het dagelijks leven nodig hebt. Bij functionele oefeningen oefen je activiteiten met een functie, bijvoorbeeld naar de supermarkt lopen en de boodschappentas tillen. Het huishouden doen is ook een goede, functionele manier van bewegen. Welke oefeningen bij jou passen kun je overleggen met een fysiotherapeut of reumatoloog.

Pijn

Voor reumapatiënten is pijn vaak een drempel om te gaan bewegen, maar bewegen met pijn mag. Het is alleen zaak om goed naar je lichaam te luisteren. Als de pijn toeneemt, moet je het misschien wat rustiger aan doen of voer je de beweging niet goed uit. Pijn tijdens het bewegen beschadigt het gewricht in ieder geval niet.

Natuurlijk kun je na afloop van het bewegen spierpijn krijgen en dat is helemaal niet erg. Als je twee uur na het bewegen nog pijn in de gewrichten hebt is het een ander verhaal. Dan moet je het de volgende keer wat rustiger aan doen. Gewrichtspijn die optreedt op een willekeurig tijdstip en los lijkt te staan van het bewegen, duidt vaak op verhoogde ziekteactiviteit.

Tips

• Voer bewegingen zo rustig en soepel mogelijk uit.
• Bouw de oefeningen op en neem voldoende rust.
• Let op je ademhaling. Adem door en probeer uit te ademen bij een inspanning.
• Probeer te ontspannen tussen oefeningen door.
• Oefen niet te lang achter elkaar. Je kunt beter een paar keer per dag kort bewegen dan een keer lang.
• Spreek met je zelf een bepaald moment van de dag af waarop je je oefeningen doet. Het wordt dan eerder een automatisme. 
• Kies activiteiten die je leuk vindt en die bij je passen.
• Beweeg samen dat is gezellig en motiverend.
• Overleg met reumatoloog of fysiotherapeut over nieuwe activiteiten.