Nieuws over reuma

Hals-chip tegen ontstekingen

"In het AMC implanteren we een chip in de hals van patiënten met reumatoïde artritis om de werking van het zenuwstelsel zo te beïnvloeden dat gewrichtsontstekingen verminderen. Dat doen we in onderzoeksverband, samen met neurochirurgen. Bij dierproeven zijn de resultaten hiervan erg goed. Over een paar maanden komen de eerste conclusies over de effecten bij de patiënten.

Er is ook een verkenningsstudie gestart waarbij een oorstimulator wordt getest. Die wordt aan de oorlel geclipt, als een soort oorbel. Dat is minder belastend dan een chip in de hals."

Voordeel voor de patiënt: "Minder medicijngebruik en een natuurlijker manier om het lichaam te helpen de ontstekingen in de gewrichten te verminderen."

Nieuwe lokale gentherapie

"We zijn ook gestart met een onderzoek naar de veiligheid en werkzaamheid van lokale gentherapie bij patiënten met artritis, ofwel ontstekingsreuma. We onderzoeken dit bij mensen die weliswaar goed reageren op medicijnen, maar bij wie toch één gewricht ontstoken blijft. Dat zien we vrij vaak.

We injecteren het ontstoken gewricht met een onschadelijk gemaakt virus met een ingebouwd gen. Dat zorgt voor de productie van medicatie ín het gewricht. Het mooie is dat het alleen daar geproduceerd wordt, en alleen als er een ontsteking is. Waarschijnlijk werkt het langere tijd.

Op dit moment is het injecteren van het gewricht met een corticosteroïde een goede therapie voor een gewricht dat ontstoken blijft. Maar dat werkt relatief kort. Bovendien kun je het maar drie tot vier keer per jaar doen. Als de therapie veilig en effectief blijkt te zijn, zal deze ongeveer vijf jaar later beschikbaar komen."

Voordeel voor de patiënt: "Langdurige ontstekingsremming na één injectie in een gewricht."

Biologicals in tabletvorm

"Biologicals (reumamedicijnen die worden gemaakt met biotechnologische technieken) bestaan uit eiwitten. Omdat die worden afgebroken in de maag, kun je ze niet in tabletvorm slikken. Patiënten moeten biologicals injecteren onder de huid, of ze moeten regelmatig naar het ziekenhuis voor een infuus. Van de patiënten met reumatoïde artritis gebruikt zo’n 15 tot 20 procent een biological.

Binnenkort komt een nieuw soort biological, de zogeheten ‘small-molecules’, waarschijnlijk in tabletvorm beschikbaar voor reumapatiënten. Op dit moment testen verschillende farmaceutische bedrijven ze bij grotere groepen patiënten. Pas daarna kunnen ze op de markt worden gebracht."

Voordeel voor de patiënt: “Een tablet slikken is prettiger dan injecties of een infuus.”

Verantwoord stoppen met medicijnen

"Vanwege de stijgende zorgkosten in Nederland onderzoeken we of reumapatiënten die met succes anti-TNF-therapie gebruiken, met deze relatief dure therapie kunnen stoppen zonder dat de reuma weer actief wordt. In heel Nederland wordt aan patiënten bij wie de reumatoïde artritis zo rustig is dat er geen meetbare ziekteactiviteit meer is, gevraagd mee te doen. Zij gebruiken dan nog wel het goedkopere standaardmedicijn Methotrexaat.

Als blijkt dat bij een gedeelte van de patiënten deze therapie zonder risico’s gestopt kan worden, is dat een enorme kostenbesparing op de langere termijn. Bovendien is het ook veiliger voor de patiënt. Doordat TNF-alfaremmers het immuunsysteem krachtig remmen, geven die namelijk een groter risico op infecties."

Voordeel voor de patiënt: “Wie de TNF-alfaremmers echt nodig heeft, kan ze blijven gebruiken. Wie er veilig mee kan stoppen, heeft geen last meer van de bijwerkingen."

Reuma voorkomen

"Het AMC coördineert een landelijk onderzoek om na te gaan of we reumatoïde artritis kunnen voorkomen bij mensen met een verhoogd risico. Zij krijgen eenmalig met een infuus het antireuma-middel Rituximab óf een placebo toegediend. We hopen met Rituximab het immuunsysteem zo te beïnvloeden dat we het proces waardoor de ziekte ontstaat, kunnen stoppen of uitstellen."

Voordeel voor de patiënt: "Voorkomen of uitstellen van reumatoïde artritis."

Pijnlijke gewrichten? Naar de huisarts!

Daniëlle Gerlag: "Heb je pijnklachten en last van gezwollen gewrichten en vermoeidheid, ga dan naar de huisarts. Deze kan je doorverwijzen naar een vroege-opsporingspoli van een academisch ziekenhuis. Als je reumafactoren in je bloed hebt, is de kans 40 procent dat je binnen twee jaar reumatoïde artritis ontwikkelt. Door er vroeg bij te zijn, blijft schade aan de gewrichten beperkt. Rook je? Vraag de huisarts om hulp bij het stoppen. Roken verhoogt de kans op reuma tot meer dan 20 keer bij mensen met reumafactoren in het bloed."

Dr. Daniëlle Gerlag is interniste, reumatologe en onderzoeker in het Academisch Medisch Centrum (AMC) in Amsterdam. Ze doet vernieuwend onderzoek samen met prof. Paul-Peter Tak, hoogleraar reumatologie in het AMC.