Osteoporose voorkomen en behandelen

Osteoporose is een aandoening van het skelet, waarbij de botsterkte afneemt. Dit komt door een afname van de botdichtheid en door een verslechtering van de botstructuur. Het bot wordt dus zowel lichter als zwakker. Door de afname van de botsterkte neemt de kans op schade aan de botten toe.

Het gevolg van osteoporose is dat botten sneller breken, vooral die van pols en heup. De behandeling van osteoporose is te vergelijken met die van een hoge bloeddruk. De meeste patiënten hebben er geen last van totdat ze de gevolgen ervaren, in dit geval een botbreuk.

Onderzoek

Om te zien hoe het in ons land met de zorg omtrent osteoporose gesteld is, hebben UMC Utrecht en de Osteoporose vereniging in 2012 online onderzoek uitgevoerd. Ruim 1400 mensen met osteoporose deden eraan mee.

Uit de resultaten blijkt dat er nog best wat te verbeteren valt. Zo blijkt dat 21 procent van de patiënten hun medicatie - zoals vitamine D en bisfosfonaat - niet trouw inneemt. Overigens kwam er uit hetzelfde onderzoek dat een kwart van de patiënten nooit vitamine D en rond 1 op de 5 nooit bisfosfonaat voorgeschreven heeft gekregen.

Praat met je arts

Rond de helft van de osteoporosepatiënten ervaart hindernissen van deze ziekte, en ruim een kwart is ontevreden over de voorlichting. Veel mensen weten niet goed hoe belangrijk de behandeling van osteoporose is en wat de gevolgen zijn wanneer ze niet behandeld worden. Het is dus belangrijk dat artsen meer tijd besteden aan het verstrekken van informatie over osteoporose. Dring zelf aan op meer informatie wanneer je het gevoel hebt dat de arts hierin tekort schiet of wanneer je iets niet begrijpt.

Wat kun je verder zelf doen?

Een belangrijk punt is de voeding. Vitamine D en calcium zijn onmisbaar voor gezonde botten. Calcium zit onder andere in zuivelproducten zoals melk, yoghurt en kaas. Vitamine D - dat de opname van calcium bevordert - zit in margarine, halvarine, vlees, eieren, volvette kaas en vette vis. Wanneer een gezonde, gevarieerde voeding niet toereikend is, kan suppletie helpen de vitamine D en calciumspiegels op peil te houden. Overleg hierover met je arts, wanneer je twijfelt over je calciumspiegels. Ook veel bewegen is belangrijk, zodat het botweefsel sterk blijft.

Valpreventie

Van de deelnemers aan het genoemde onderzoek is rond de helft in het voorgaande jaar gevallen. Aandacht voor het voorkomen van vallen is dan ook een van de belangrijke punten in de behandeling van osteoporose. De angst om iets te breken is groot, en terecht. In Nederland registreren ziekenhuizen jaarlijks 16.000 heupfracturen, 16.000 pols- en onderarmfracturen en 15.000 wervelfracturen.

Valpreventie kan hier uitkomst bieden. Er zijn beweegprogramma's waarmee je meer in evenwicht leert lopen en leert om 'goed' te vallen, zodat de kans op een fractuur verkleind wordt. Soms zijn eenvoudige adviezen voldoende, bijvoorbeeld langzaam opstaan om duizeligheid te verminderen.

Botdichtheidsmeting

Bij iedereen van 50 jaar en ouder die iets breekt, wordt overwogen om een botdichtsheidsmeting, een zogenoemde DEXA-scan, te maken. Je kunt je arts vragen of je hiervoor in aanmerking komt. Wanneer je niets gebroken hebt maar wel boven de 60 bent en osteoporose in de familie voorkomt, je vaak valt, prednison gebruikt of een laag lichaamsgewicht hebt, kun je ook in aanmerking komen voor zo'n botdichtheidsmeting.

Check de signalen

Het is, zeker wanneer je boven de vijftig bent, belangrijk alert te blijven op de signalen van osteoporose. Denk hierbij aan veelvuldig vallen (waarbij eventueel iets gebroken is), maar ook plotseling optredende pijn of een chronisch doffe pijn in de rug. Is dit het geval, bespreek dit dan altijd met de huisarts, zodat er eventueel een botdichtheidsmeting kan worden gedaan.

Feiten

• Wereldwijd krijgt een op de 3 vrouwen en een op de 7 mannen boven de 60 jaar osteoporose
• In Nederland hebben ruim 800.000 mensen osteoporose
• Bij mensen onder de 55 jaar worden geen osteoporosegegevens bijgehouden, maar het komt wel bij jongeren voor
• 70 procent van de mensen met osteoporose weet zelf niet dat ze het hebben
• 80 procent van de mensen met osteoporose die wel gediagnosticeerd zijn wordt niet adequaat behandeld met anti-osteoporose medicijnen
• Uit onderzoek blijkt dat de meeste gevallen van osteoporose pas worden ontdekt wanneer men iets breekt