Overdreven gezond door orthorexia

Getty Images

Bij de term 'verslaving' denk je niet snel aan té gezond eten. Toch is er een nieuwe ontwikkeling in onze consumptiemaatschappij: orthorexia nervosa, een eetstoornis waarbij gezond eten de grootste vijand is.

De Amerikaanse gezondheidsexpert Steven Bratman lanceerde de term orthorexia nervosa. In zijn boek 'Healthfood Junkies' beargumenteert hij dat zowel anorexia en boulimia als orthorexia aandoeningen zijn die voedsel een overdreven plaats in het leven geven.

Geen negatief zelfbeeld

Hij definieert orthorexia als 'een pathologische fixatie op gezond eten'. Zelf was Bratman ooit overtuigd macrobioot. Nu waarschuwt hij voor te veel bezig zijn met de eigen gezondheid.

Hoewel het geen officiële medische diagnose is, boort dr. Bratman in zijn boek een heikel punt aan. Niemand wil immers horen dat gezond ook té gezond kan zijn.

In tegenstelling tot eetstoornissen als boulimia of anorexia, heb je als je aan orthorexia lijdt over het algemeen geen negatief zelfbeeld. Sterker nog: vaak voel je jezelf juist superieur. Andere mensen proppen immers maar van alles naar binnen, terwijl jij alleen het beste van het beste nuttigt.

Het gaat bij orthorexia nervosa dan ook niet zozeer om de hoeveelheid eten, maar om de kwaliteit ervan. Aan de kwaliteit van het eten meet je de kwaliteit van het leven af.

Het verraderlijke van deze aandoening is dat ze langzaam begint. Vaak weer je eerst vlees, vis, graan en zuivel uit het dieet. Daarna nuttig je alleen nog maar biologisch geteeld voedsel. Op den duur eet je ook geen gekookt voedsel meer.

Rauwe groenten en fruit zijn uiteindelijk het enige dat je nog eet. Afgezien van het feit dat deze keuze duidelijk niet de meest gezonde is, haalt het ook alle plezier uit het leven. Je bent immers de hele dag met verantwoorde voeding bezig.

Oorzaak onbekend

De oorzaak van orthorexia is tot nu toe onbekend. Volgens Bratman heeft de aandoening vooral te maken met een gebrek aan kennis over voedsel. In onze maatschappij wordt geschermd met loze kreten die de toegevoegde waarde van eetwaren aan moeten geven. Je raakt overspoeld met informatie over gezonde voeding.

Doordat in de supermarkt gezonde en ongezonde producten gebroederlijk naast elkaar staan, ga je denken in termen van goed en slecht. Je voelt je vervolgens schuldig als je het verkeerde naar binnen propt. Door de overvloed aan informatie wordt het voor de normale mens onduidelijk wat nu wél en wat niet goed voor je is. Kortom: je ziet door de bomen het bos niet meer.

Gezond en gevarieerd eten

Orthorexia nervosa is een stoornis die je serieus moet nemen, zoveel is in ieder geval duidelijk. In Amerika zijn al verschillende hulpgroepen opgericht waar je leert eten te zien als iets wat je lichaam voedt en energie geeft.

Voldoende en gevarieerd eten is immers noodzakelijk om gezond te blijven. Vitaminetekort, haaruitval, lusteloosheid, chronische vermoeidheid: het zijn slechts enkele voorbeelden van gezondheidsproblemen veroorzaakt door té eenzijdige voeding.

Wanneer je obsessief bezig bent met verantwoord eten, rigoureus vasthoudt aan een veel te streng dieet, wordt het niet alleen lichamelijk, maar ook emotioneel een onhoudbare situatie.

Gewoon gezond en gevarieerd eten dus. Met af en toe een 'verboden' snack. Het belangrijkste is dat je niet doorschiet in je voedingsgewoonten. Té vet is slecht, maar té gezond ook.