En 19 andere vragen over de booster
Steeds meer mensen zijn aan de beurt voor het halen van een oppepper (booster) van het coronavaccin. Demissionair minister Hugo de Jonge maakte op 14 december tijdens de persconferentie bekend hoe de nieuwe aanpak eruit zal zien. Iedere 18-plusser krijgt nu snel een booster aangeboden, uiterlijk de tweede helft van januari. Lees hier 20 vragen en antwoorden over de boosterprik.
1. Hoe werkt een booster?
Het boostervaccin geeft een extra oppepper aan het immuunsysteem. Het zorgt ervoor dat de afweer een extra steuntje in de rug krijgt. Het risico op ernstige ziekte en ziekenhuisopname door corona neemt daardoor af. Dat is belangrijk volgens de Gezondheidsraad, want het aantal coronabesmettingen is al wekenlang erg hoog, terwijl de vaccins na een half jaar minder goed blijken te beschermen. Daardoor komen de ziekenhuizen flink onder druk te staan. En niet te vergeten de omikronvariant van het coronavirus, waar nog niet veel over bekend is, maar wel dat het nog besmetterlijker is dan de delta-variant, aldus Hugo de Jonge tijdens de persconferentie van 14 december. Ook gaf hij aan dat uit een klein Brits onderzoek blijkt dat de booster echt nodig is om voldoende bestand te zijn tegen besmetting door omikron.
2. Zijn er ook andere vaccins die een booster kennen?
Ja. Het DTP-vaccin en het tetanus-vaccin kennen ook een booster. Het principe is niet nieuw.
3. Waarom krijgen 60-plussers het boostervaccin eerst?
Het coronavaccin werkt wat minder goed bij mensen vanaf 60 jaar, dan bij jongeren. Een booster brengt de bescherming weer op peil. Dat is nodig, omdat 60-plussers vaker ernstig ziek worden door corona. Vandaar dat de boosters van oud naar jong worden gegeven. Dat geldt ook voor een aantal andere groepen, die kwetsbaarder zijn voor ernstig verlopende covid.
4. Krijgen mensen jonger dan 60 ook een booster?
Mensen van 18 tot 60 jaar krijgen ook een booster aangeboden, op advies van de Gezondheidsraad van 25 november. Als je volledig gevaccineerd bent, ben je al voor meer dan 90 procent beschermd tegen ziekenhuis- en ic-opname. Maar de bescherming tegen ziekenhuisopname neemt heel licht af. Om problemen voor te zijn, krijgt deze leeftijdsgroep nu ook een booster aangeboden.
5. Kun je een booster krijgen, als het laatste vaccin nog geen half jaar geleden is?
Ja. Eerst was de regel dat er tenminste zes maanden wachttijd moest zitten tussen de laatste vaccinatie en de booster. Maar tijdens de persconferentie van 14 december zei Hugo de Jonge dat dit wordt verkort naar drie maanden.
6. En als je twee prikken hebt gehad en corona? Telt dat als een booster?
Nee. Ook dan krijg je een uitnodiging voor de boosterprik. Als je corona kreeg na volledige vaccinatie, is het belangrijk dat er zes maanden tussen de ziekteperiode en de booster zit, volgens het RIVM. Of dat nu ook korter wordt, drie maanden, is nog niet bekend gemaakt.
7. Welke booster krijg ik?
Er zijn twee coronavaccins goedgekeurd voor gebruik als booster: de mRNA-vaccins van Pfizer en van Moderna. Je kunt niet kiezen welk vaccin je krijgt. De keuze is ongeacht het vaccin dat je eerder hebt gehad. Of het nu Pfizer, Moderna, Janssen of AstraZeneca was, je krijgt nu Pfizer of Moderna aangeboden en kunt niet kiezen welke van de twee.
8. Krijg ik een hele of een halve dosis?
Krijg je Pfizer, dan krijg je een hele dosis en als het Moderna is geworden, wordt het een halve dosis. Uit onderzoek is gebleken dat een halve dosis Moderna zeer goed werkt. Voordeel van de halve dosis is dat het minder risico geeft op bijwerkingen.
9. Hoe lang duurt het voor de booster werkt?
Volgens het RIVM is dat na 7 dagen. Daarbij hoef je na een booster niet te wachten op een groen vinkje in de coronacheckapp, wat bij de eerste vaccinatie wel even duurde. Binnen Europa zijn nu overigens wel discussies gaande over de geldigheidsduur van het coronatoegangsbewijs, dus blijf het nieuws hierover volgen.
10. Ik heb van de medisch specialist een derde prik gehad. Heb ik nog een booster nodig?
Ja. De drie prikken die mensen met een verzwakt immuunsysteem hebben gekregen, zijn eigenlijk een basisvaccinatie. Je hebt daarmee nog niet de oppepper gekregen van de booster. Tussen de derde vaccinatie en de boostervaccinatie moeten drie maanden zitten.
11. Welke bijwerkingen hebben de boosters?
Een vaccin kan altijd bijwerkingen geven. Bij bijwerkingencentrum Lareb worden de bijwerkingen van de coronavaccins bijgehouden. Meestal gaat het om pijn op de prikplek, vermoeidheid, rillingen, koorts, hoofdpijn, spierpijn, gewrichtspijn of misselijkheid.
Heel soms treden ernstige allergische reacties op na vaccinatie. Bij de coronavaccins gebeurt dat 10 keer vaker dan gebruikelijk bij vaccins. Na de booster moet je net als bij de gewone vaccinatie een kwartier wachten op de priklocatie. Maar er wordt nu onderzocht door het RIVM en het Lareb of die wachttijd geschrapt kan worden, zodat meer mensen in korte tijd geholpen kunnen worden.
12. Wat als je bij de eerste coronavaccinatie een allergische reactie had?
De huisarts kan je voor de booster verwijzen naar een allergoloog. Heb je vanwege een allergische reactie alleen het eerste vaccin gehad en niet het tweede, dan kun je ook naar een allergoloog voor je vaccinatie. Mensen met een allergische reactie die al bij de ggd bekend stonden, krijgen zelf al een uitnodiging.
13. Ik kan niet naar de ggd-priklocatie komen. Wat nu?
De huisarts gaat mensen oproepen, die niet naar de ggd kunnen komen, ook niet met hulp. Het gaat volgens huisartsenorganisatie NHG om mensen die ‘niet, of alleen liggend per ambulance vervoerd kunnen worden of die vanwege psychische redenen niet mobiel zijn’. De huisarts zal de mensen selecteren die bij de eerste vaccinatie thuis zijn gevaccineerd plus de mensen die in de tussentijd minder mobiel zijn geworden. Deze mensen krijgen een brief, waarin ze toestemming kunnen geven voor het delen van de gegevens met de ggd. Vervolgens komt een medewerker van de ggd thuis langs om de booster te geven, tenzij de huisarts dit zelf doet.
14. Wanneer ben ik aan de beurt?
Op moment van schrijven zijn de mensen geboren in 1961 of eerder aan de beurt.Tijdens de persconferentie gaf De Jonge aan dat er extra locaties zullen komen voor het toedienen van vaccins.
Zodra de uitnodiging binnen is kun je bellen met de Landelijke Vaccinatie Afsprakenlijn via 0800-7070 tussen 08.00 en 20.00. Online een afspraak maken kan ook, als je geboortejaar al aan de beurt is geweest, via coronatest.nl.
15. Ik ben nog niet aan de beurt, maar wil wel al een boostervaccin. Kan dat?
Heb je zes maanden geleden je vaccinatie gehad, dan kun je kijken of je een vaccin kunt halen bij een van de ggd’s die vaccins over hebben. Dit kun je opzoeken op de website van Prullenbakvaccin.
16. Mag mijn partner ook meteen een vaccin?
Dat kan, maar officieel alleen als je een uitnodigingsbrief hebt en de afspraak telefonisch maakt. Verder moet je partner ook 60 jaar of ouder moet zijn en zeker een half jaar geleden gevaccineerd zijn.
17. Ik ben nog niet gevaccineerd. Waar kan ik terecht?
J Je kunt via de telefoonlijn of via de website een afspraak maken. Ook als je twijfels of vragen hebt, vind je hier informatie. Je kunt ook bellen met de twijfel telefoon.
18. De omikron-variant ziet er heel anders uit. Helpt de booster daar wel tegen?
Ja, een booster zorgt ervoor dat je extra antistoffen aanmaakt en het helpt je T-cellen om zich goed te organiseren.Technische taal voor: het lichaam is beter bestand tegen de omikronvariant na een boostervaccin. Maar hier zijn wetenschappers op dit moment wel druk onderzoek naar aan het doen, dus houd het nieuws in de gaten.
19. Waar kan ik meer lezen over de omikron-variant?
De website van het RIVM is een goede bron voor de nieuwe kennis die op dit moment wordt verzameld over deze nieuwe corona-variant. Lees hier om te beginnen 5 vragen en antwoorden over omikron.
20. Waarom kan ik geen booster halen bij de huisarts?
Veel huisartsen hadden afgelopen dagen het initiatief genomen om hun eigen patienten een boostervaccin aan te bieden. In Noord Brabant hebben 135 huisartsen met hulp van de ggd mensen opgeroepen voor een booster, zo schrijft de Volkskrant. Maar het ministerie van VWS vond dat geen goed idee en heeft de actie gestopt. De huisartsen mochten later alsnog verder met boostervaccins uitdelen, als ze het maar goed vastlegden in de administratie.
Alles over de boostercampagne
Wil je alles weten over de boosterprik? Luister naar deze korte booster-aflevering van onze podcast Gezond Gesprek! In deze aflevering praat Karine Hoenderdos met immunoloog Marjolein van Egmond over de nieuwe Omikron-variant van corona en waarom een boostercampagne nodig is. Ondanks de lockdown, waardoor je misschien het gevoel krijgt dat we 'niets zijn opgeschoten', toont immunoloog Marjolein van Egmond dat er wel degelijk vooruitgang is. Je kunt de aflevering hieronder beluisteren.
