Mijn baby ziet geel

Als je baby geel ziet, is het belangrijk om hem goed te laten drinken. Door te weinig vocht stijgt het gehalte aan bilirubine in het bloed.

Wat is hyperbilirubinemie?

Een gele huid wordt veroorzaakt doordat een gele kleurstof uit het bloed in de huid trekt. Deze kleurstof heet bilirubine, een afbraakproduct van hemoglobine. Als er teveel bilirubine in het bloed zit, heet dat hyperbilirubinemie.

Als het bilirubinegehalte te hoog is, zal je baby hierop reageren. Een te hoog bilirubinegehalte uit zich in slecht drinken, sufheid, apathie, een lage of heel hoge spierspanning, prikkelbaarheid en het overstrekken van hoofd en romp.

Als er te lang een zéér hoog bilirubinegehalte in het bloed voorkomt, kan dit leiden tot onomkeerbare hersenbeschadiging. Dit uit zich (later) in grove onwillekeurige bewegingen, afwijkende oogbewegingen, slechthorendheid, tandverkleuring en in sommige gevallen een verstandelijke gehandicap.

Oorzaak

Voor de geboorte maakt de baby een ander type hemoglobine dan erna. Het hemoglobine van voor de geboorte wordt na de geboorte door het lichaam van de baby afgebroken door de lever. De lever kan dit plotselinge en enorme aanbod van afbraakproducten niet zo snel verwerken. Daardoor stijgt het bilirubinegehalte. Bij de meeste kinderen is geel zien dus een normaal proces van het lichaam. In de dagen die volgen daalt het bilirubinegehalte weer. Als je je baby borstvoeding geeft, blijft hij langer geel zien. Dit is niet het geval bij flesvoeding.

Abnormale afbraak

Als je als moeder antistoffen doorgeeft die zich afzetten tegen de rode bloedcellen van je kind, ontstaat er een abnormale hoge afbraak. De bekendste antistoffen zijn afkomstig van het Resussysteem. Er vindt dan een sterke afbraak plaats, waardoor het bilirubinegehalte sterk kan stijgen. Dit veroorzaakt ernstig en vaak snel geel zien na de geboorte. De arts controleert je bloed tijdens de zwangerschap en kijkt dan of er antistoffen aanwezig zijn die gevaarlijk zijn voor je baby. Als dit het geval is, worden tijdens de zwangerschap en direct na de geboorte antistoffen gegeven die de gevaarlijke antistoffen wegvangen.

Andere oorzaken

De volgende oorzaken kunnen ook leiden tot geel zien:

• Kinderen die meer dan twee weken te vroeg geboren zijn, krijgen vaker te maken met geel zien. Dat komt omdat hun lever dan nog niet rijp is.
• Kinderen die borstvoeding krijgen en waarbij de melkproductie moeizaam op gang komt, hebben sneller een hoog bilirubinegehalte in hun bloed omdat ze te weinig vocht binnen krijgen.
• Tijdens de geboorte kunnen blauwe plekken of bloeduitstortingen ontstaan. Op deze plekken wordt het bloed afgebroken, waardoor er meer bilirubine in het bloed komt.
• Als je kind een vaalgele kleur heeft, kan dat komen door een infectie. Er zijn dan ook andere symptomen aanwezig.
• Bij sommige stofwisselingsziekten kunnen kinderen ook overmatig geel zien. Dit is erg zeldzaam en gaat ook weer gepaard met andere symptomen.
• Een zeldzame oorzaak van geel zien is een afsluiting van de galwegen. Door deze afsluiting komt er geen gal in de darm en kan het bilirubine niet worden afgevoerd via de darm. De ontlasting raakt ontkleurt en de urine kan erg donker zien. Ook wordt er geen vitamine K opgenomen door de baby, waardoor er kans is op bloedingen.

Diagnose

Het is normaal dat een baby op de tweede of derde dag na de geboorte wat geel gaat zien. Bijna de helft van alle pasgeborenen hebben dit in meer of mindere mate. Het gezicht is het eerste geel, daarna volgen de romp, de armpjes en de beentjes. Als je kind langer geel blijft, kleurt ook het oogwit geel. Deze normale vorm van geel zien wordt bij veel baby’s gezien en moet onderscheiden worden van geel zien door ziekte.

Raadpleeg een arts wanneer:

• Het geel zien binnen 24 uur na de geboorte optreedt.
• Er bekend is dat jij als moeder antistoffen tegen een bloedgroep met je meedraagt.
• Je baby langer dan drie weken geel blijft.
• Je baby erg sloom is, niet wil drinken én erg geel ziet.
• Er sprake is van witte ontlasting of donker gekleurde urine.
• Je denkt dat je kind een infectie heeft.
• Er sprake is van een te hoge of een te lage temperatuur.

Behandeling

Een bilirubinemeter leest het bilirubinegehalte van het bloed. Het apparaat lijkt op een oorthermometer en wordt op het voorhoofd of het borstbeen van je baby gezet. Een meter is minder betrouwbaar dan bloedonderzoek. Bij afwijkende waardes wordt er toch soms nog bloed afgenomen.

Als er twijfel is of het geel zien van je baby wel of niet normaal is, wordt er altijd een bloedonderzoek gestart. Eerst kijkt de arts naar het bilirubinegehalte en het bloedgehalte (hemoglobine). Bij een afwijkende waarde wordt er ook gekeken naar onder andere de bloedgroep, de aanwezigheid van antistoffen en tekenen van infectie. Als er dan afwijkende uitslagen worden gevonden komt je baby in aanmerking voor fototherapie. De arts zet verder onderzoek in om de precieze oorzaak van het geel zien te ontdekken.

Licht kan de gele kleurstof afbreken. Dit heet fototherapie. Bij een te hoog bilirubinegehalte wordt de baby onder een fototherapielamp gelegd. Deze lamp geeft een paars-blauw licht, waardoor de gele kleurstof wordt afgebroken. Als het bilirubinegehalte dan toch doorstijgt, overweegt de arts een wisseltransfusie. Hierbij wordt het bloed van de baby via de navelstreng gewisseld met donorbloed. Op deze manier worden de antistoffen uit het lichaam gehaald, wordt het bilirubinegehalte flink verlaagd en wordt het bloedgehalte op peil gebracht.

Dit artikel is goedgekeurd door Dr. J.M. de Bont, kinderarts-kinderneuroloog in UMC Utrecht.

Laatst herzien op 21 september 2018