Huidkanker: wie loopt extra risico?

Wanneer we het over het ontstaan van huidkanker hebben, wordt er al gauw gedacht aan fervente zonaanbidders die niet goed genoeg smeren. Natuurlijk brengt de koperen ploert risico’s met zich mee, maar er zijn meer zaken die het risico op huidkanker vergroten.

Afweer

Mensen met een zeer slecht werkend afweersysteem, bijvoorbeeld door besmetting met het hiv-virus, hebben een grotere kans op huidkanker. Door het slecht of niet werkende afweersysteem worden huidcellen die ontsporen niet opgeruimd en deze krijgen zo de kans uit te groeien tot huidkanker.

Erfelijkheid

Sommige soorten huidkanker zijn overerfelijk. Bij mensen die een melanoom hebben kan de ziekte bijvoorbeeld ook voorkomen bij een of meerdere familieleden. Dat betekent echter lang niet altijd dat er sprake is van een erfelijke vorm van het melanoom. Negentig procent van de melanomen is niet erfelijk.

Erfelijk melanoom wordt ook wel het FAMMM-syndroom genoemd (familial atypical multiple molemelanoma) of het Familiair Dysplastisch Neavus-syndroom.

Kenmerken van erfelijk melanoom

• Een melanoom bij ten minste twee eerstegraads familieleden of een melanoom bij in ieder geval drie tweede of derdegraads verwanten.
• Mensen met een erfelijke aanleg voor een melanoom hebben vaak (maar niet altijd) tientallen onregelmatig begrensde, verschillend gekleurde, grote moedervlekken. Deze moedervlekken kunnen ontaarden in melanomen.
• Erfelijk melanoom ontstaat meestal op relatief jonge leeftijd (vaak tussen 25 en 40 jaar).

Bestraling

Mensen die op jonge leeftijd zijn bestraald voor een huidaandoening, lopen later een verhoogd risico op huidkanker op en rond de bestraalde plek.

Leeftijd

Mensen boven de vijftig hebben een groter risico om huidkanker te krijgen Basaalcelcarcinoom en plaveiselcelcarcinoom worden vooral gezien vanaf vijftig jaar. Een melanoom kan overigens wel op jongere leeftijd ontstaan.

Lichamelijke kenmerken

Bepaalde lichamelijke kenmerken vergroten de kans op huidkanker. Het gaat dan met name om het huidtype. Mensen met een lichte huid lopen meer risico op huidkanker dan mensen met een donkere huid. Vooral als de lichte teint gepaard gaat met rossig of blond haar en blauwe ogen. Mensen met dit huidtype hebben namelijk minder pigment in de huid en dit pigment is een natuurlijke bescherming tegen uv-straling.

Moedervlekken

Heb je veel moedervlekken (meer dan vijftig) dan loop je een hoger risico om een melanoom te ontwikkelen.

Orgaantransplantatie

Ook mensen die ooit een orgaantransplantatie hebben gehad, hebben een groter risico op huidkanker; met name plaveiselcelcarcinoom. Dit komt door de medicijnen die zij hebben moeten gebruiken of nog steeds slikken tegen afstotingsverschijnselen, die het afweersysteem aantasten. Het is voor hen extra raadzaam zich goed in te smeren tegen UV-straling.

Zon

In de meeste gevallen is huidkanker het gevolg van te veel blootstelling aan uv-straling. Deze uv-straling komt voor in zonlicht, maar ook in zonnebanken, hoogtezonnen en solaria. Als de huid te vaak en te lang aan uv-straling wordt blootgesteld kunnen de huidcellen beschadigen. Op langere termijn kan huidkanker het gevolg zijn. Een overmatige blootstelling aan ultraviolette straling tijdens de kinderjaren (tot ongeveer 15 jaar) vergroot de kans op huidkanker enorm. Hoe hoger de uv-belasting in de jeugdjaren, hoe groter het risico van basaalcelkanker op latere leeftijd. Het aantal keren dat iemand verbrandt doet ook ter zake. Naarmate iemand in zijn leven vaker verbrandt, neemt het risico op huidkanker toe.

Mensen die voor hun werk of voor hun plezier veel aan de zon worden blootgesteld of die in hun jeugd ernstig of vaak door de zon zijn verbrand en mensen die veelvuldig gebruik maken van de zonnebank, lopen daarom een verhoogd risico op huidkanker.