Alternatieven voor suiker

Er zijn twee soorten zoetstoffen: intensieve en extensieve. Intensieve zoetstoffen zijn zoeter dan suiker, terwijl extensieve zoetstoffen juist minder zoet zijn. De intensieve zoetstoffen vormen dan ook de basis voor zoetjes.

Van deze groep kunstmatige zoetstoffen met een hoge zoetkracht zijn aspartaam en sacharine de bekendste soorten. Van de extensieve zoetstoffen zijn de bekendste de zogenaamde suikeralcoholen, zoals xylitol en sorbitol. Deze stoffen hebben veel minder zoetkracht dan suiker. Ze worden vooral gebruikt in kauwgom, drop, snoep en producten voor diabetici.

Intensieve zoetstoffen

Aspartaam

Aspartaam is opgebouwd uit aminozuren en heeft geen bittere nasmaak. Het bevat evenveel calorieën als suiker. De zoetkracht is tweehonderd maal zo sterk. Aspartaam bevat een zogenaamd methyl waaruit het lichaam een giftige stof kan vormen. Of je hierdoor ziek kunt worden, is niet bewezen. Wel staat vast dat grote hoeveelheden aspartaam niet helemaal veilig zijn. Je kunt deze zoetstof niet verhitten.

Sacharine
Sacharine heeft een bittere nasmaak. Als je het in grote hoeveelheden neemt, zou het kankerverwekkend zijn. Sacharine bevat geen calorieën. Het is 300 tot 500 keer zoeter dan suiker.

Cyclamaat
Cyclamaat heeft een bittere nasmaak. Het is dertig keer zoeter dan suiker en levert geen energie. Cyclamaat is in grote hoeveelheden schadelijk. Je mag deze zoetstof wel verhitten.

Acesulfaam K
Acesulfaam K smaakt net als suiker en heeft geen bittere nasmaak. Deze zoetstof wordt vaak gebruikt in combinatie met andere zoetstoffen. Het is 150 tot 200 keer zoeter dan suiker en bevat geen calorieën.

Stevia
Stevia is een natuurlijke zoetstof die uit een plant gewonnen wordt. Het smaakt 200 tot 300 keer zoeter dan suiker en bevat geen calorieën. Steviapoeder kun je gebruiken als tafelsuiker en om mee te bakken.  Fabrikanten doen stevia in producten als frisdrank en zoetjes, je vindt het terug op het etiket als E960 (steviolglycosiden). Om de bittere nasmaak van stevia te maskeren, zit er in voedingsmiddelen met stevia vaak ook een beetje suiker of een andere zoetstof.

Glucosefructosesiroop (HFCS)
Glucosefructosesiroop oftewel High Fructose Corn Syrup (HFCS) is gemaakt van mais. Deze zoetstof wordt al veel gebruikt in de Verenigde Staten en is ook in Europa aan een opmars bezig. Het is een goedkoop ingrediënt dat bijvoorbeeld koeken met minder verzadigd vet weer op smaak brengt. De fructose en glucose in HFCS versterken elkaars zoetkracht, waardoor het zoeter is dan suiker.

Extensieve zoetstoffen

Sorbitol
Sorbitol komt voor in sommige fruitsoorten. Het wordt veel gebruikt in gebak, jam en ingemaakte vruchten. Deze zoetstof levert 2,4 kilocalorieën per gram. Het is minder zoet dan suiker.

Xylitol
Xylitol is gemaakt van berkenhout. Het komt vooral voor in tandpasta, kauwgom en natuurlijke producten. Xylitol blijkt zelfs tandbederf tegen te gaan omdat het bacteriën in de mond doodt. Maar pas op: bij gebruik van grote hoeveelheden (40 gram of meer) kunnen deze smaakmakers laxerend werken.

Fructose
Fructose wordt langzamer opgenomen dan glucose en sacharose. Het mag - in overleg met de diëtist - ook door diabetici gebruikt worden. In Duitsland wordt deze zoetstof vaak aangeraden, in Nederland minder.

Oerzoet
Oersuiker is ongeraffineerd gedroogd suikerrietsap. Het heet ook wel oerzoet en is te koop bij natuurvoedingswinkels. Het sap van suikerriet wordt gefilterd, gekookt, ingedampt, gedroogd en en daarna vermaald tot korreltjes. Omdat het niet geraffineerd is, zouden er meer voedingsstoffen en mineralen in zitten dan in gewone suiker. Voor je lijn hoef je geen oerzoet te gebruiken, er zitten net zo veel calorieën in als in suiker.

Laxerende werking

Andere extensieve zoetstoffen zijn erythritol (E968), isomalt (E953), lactitol (E966), maltitol (E965) en mannitol (E421). Net als sorbitol en xylitol vallen deze zoetstoffen onder de noemer polyolen en leveren ze minder calorieën dan suiker. Er zitten zo’n 2,4 kilocalorieën per gram in en bij erythritol is dat zelfs nog minder. Als je grote hoeveelheden polyolen binnenkrijgt (40 gram of meer) of er gevoelig voor bent, kun je last krijgen van darmproblemen zoals winderigheid, buikkrampen en diarree.