Endometriose: slijmvlies buiten de baarmoeder

Endometriose komt voor bij twee tot tien procent van de vrouwen in hun vruchtbare levensfase. Dit percentage kan oplopen tot vijftig procent bij vrouwen met verminderde vruchtbaarheid. Toch is de aandoening redelijk onbekend. Hierdoor worden symptomen vaak pas jaren na de eerste klachten herkend.

Zo werkt een 'normale' menstruatie

De baarmoeder bestaat uit 3 lagen: het perimetrium (de buitenste laag), het myometrium (de middelste spierlaag) en het endometrium (de binnenste laag). Elke maand, in de loop van de menstruatiecyclus van de vrouw, groeit het endometrium en wordt het dikker, als voorbereiding op het innestelen van een bevruchte eicel. Wanneer het endometrium zijn optimale dikte heeft bereikt, geven de eierstokken een eicel af. Als het eitje wordt bevrucht, hecht het zich vast aan het verdikte endometrium. Wanneer het eitje echter niet wordt bevrucht, wordt de endometriumlaag afgevoerd als een normaal deel van de menstruatie.

Wat is endometriose?

Endometriose is een ziekte waarbij endometriumcellen zich hechten aan weefsels rondom de baarmoeder zoals de eileiders, de eierstokken of de grotere of kleinere darmen. Tijdens het deel van de menstruatiecyclus waarin de endometriumlaag groeit, groeien ook de cellen buiten de baarmoeder. Wanneer de eisprong plaatsvindt en het eitje niet wordt bevrucht, worden de endometriumcellen in en buiten de baarmoeder afgevoerd, waardoor bloeding, intense kramp en pijn ontstaan. Deze goedaardige aandoening kan leiden tot een chronische ontstekingsreactie met pijn en verklevingen als gevolg. Darmen, blaas, urineleiders en buikholte kunnen zijn aangetast. In zeldzame gevallen wordt het ook gevonden in de longen, op het middenrif, in het litteken van een operatie, in de navel, en in de lies.

Tijdens de overgang stopt de groei en afstoting van het slijmvlies. Ook de stukjes buiten de baarmoeder groeien dan niet meer. Ze zitten er nog wel, maar geven meestal geen klachten meer.

Wat zijn de symptomen van endometriose?

De meest voorkomende symptomen van endometriose zijn:

•     Extreme menstruatiepijn
•     Bekkenpijn
•     Pijnlijke geslachtsgemeenschap
•     Onvruchtbaarheid
•     Vermoeidheid
•     Opgeblazen gevoel, diarree of obstipatie rondom de menstruatie
•     Pijnlijke of moeilijke stoelgang rondom de menstruatie
•     Pijn bij het urineren rondom de menstruatie
•     Aanwezigheid van bloed in de urine rondom de menstruatie
•     Rectale bloedingen rondom de menstruatie
•     Schouderpijn rondom de menstruatie
•     Psychische klachten

Wat is de oorzaak van endometriose?

De oorzaak van endometriose is onbekend. De meest geaccepteerde theorie is gericht op de zogenaamde retrograde menstruatie. Tijdens de menstruatie komt, behalve bloed, ook baarmoederslijmvlies (het endometrium) via de eileiders in de buikholte. Het endometrium blijft plakken aan het buikvlies en kan zich ontwikkelen tot endometriose. Het hormoon oestrogeen is hierbij cruciaal.

Hoe wordt endometriose vastgesteld?

Omdat de symptomen van endometriose niet heel specifiek zijn, kan de diagnose niet alleen gesteld worden aan de hand van de symptomen. Onderzoeken die vaak gedaan worden zijn:

• Vaginaal onderzoek
• Echografie of MRI
• Kijkoperatie

Hoe wordt endometriose behandeld?

Endometriose is een chronische ziekte. De behandeling ervan is gericht op het oplossen of verminderen van pijn - bijvoorbeeld met hormoontherapie - óf op het verbeteren van de vruchtbaarheid. De gynaecoloog kan endometriose, cysten en/of verklevingen tijdens een kijkoperatie of een buikoperatie verwijderen om pijn te verminderen.

Er is een endometriose expertisecentrum

Máxima MC beschikt over een endometriose expertisecentrum, dat alle beschikbare behandelingen biedt en waar verschillende specialisten nauw samenwerken. De behandeling binnen het centrum richt zich op het afnemen van pijn, het verbeteren van de kwaliteit van leven en bij een kinderwens op het optimaliseren van de kansen op zwangerschap. Het endometriose expertisecentrum van MMC heeft een belangrijke regionale en landelijke verwijsfunctie bij het vermoeden op diepe endometriose, waarbij een complexe kijkoperatie noodzakelijk kan zijn.

Lotgenotencontact is mogelijk via De Endometriose Stichting. Deze stichting zet zich in voor aandacht en erkenning van de ziekte endometriose. Je vindt er ook heel veel informatie over deze chronische aandoening.