Kun je mij het verschil uitleggen tussen een diëtist en een voedingsspecialist? Wat mag ik van de ene en wat van de andere verwachten?
Aanleiding tot mijn vraag: ik kreeg de diagnose PDS en werd door de enteroloog verwezen naar "een diëtiste" om een dieet te volgen. Dit bleek het FODMaP-dieet te zijn. Toen ik haar telefonisch wilde contacteren en zij niet opnam, kwam ik bij de receptie van het ziekenhuis terecht en vernam aldus dat zij "een voedingsspecialiste was die eigenlijk geen consultaties deed". Ik mailde haar enkele concrete vragen, in verband met magnesium, waarvoor ze me naar de behandelende arts verwees. Deze verwees mij naar de diëtiste, waarna zij me tenslotte antwoordde "indien de arts niet verder ingaat op magnesiumgehalte, ga ik hier ook niet verder in mee." Ik voel me dus niet geholpen en weet niet tot wie ik me nog kan wenden met mijn vragen.
Reden voor mijn interesse in magnesium: daarmee begon de ellende. In juni 2016 schreef de huisarts me Metarelax voor omwille van grote stress bij de verhuizing (juni 1949) en wees me erop dat daar magnesium inzat, wat mogelijk voor een verandering in mijn stoelgangpatroon zou kunnen zorgen. Inderdaad, na 14 dagen besloot ik met dat middel te stoppen, omdat ik om de 20 minuten aandrang had, al dan niet met stoelgang. Vandaar mijn eerste vraag: waarom werkt magnesium laxerend, zoals alom bekend: wat stimuleert, irriteert het in de darmen? Wat als daardoor iets grondig verstoord werd en ik het in stand houd/hield door onbewust verder een bron van magnesium in te nemen? Kan de schade verholpen worden? In welke voedingswaren zit (veel) magnesium?
Mijn bedoeling was om die informatie te leggen naast de FODMaP-lijsten, want na 5 weken FODMaP had ik weliswaar minder klachten maar was ik niet klachtenvrij. Dus bedacht ik dat het niet anders kon dan dat ik in die tijd toch verder iets genuttigd had dat in de lijsten als toegestaan vermeld wordt. Ik kwam uit op een dagelijks snoepmomentje waar ik een stuk zwarte chocolade met noten at. Sinds ik dat geschrapt heb, zijn mijn klachten verminderd, hoewel nog steeds niet helemaal verdwenen. Zo is mijn buik 's avonds veel minder opgezwollen.
Na lezing van mijn eetdagboek oordeelde de "diëtiste" dat dat er zeer goed uitzag en suggereerde ze om over te gaan tot de herintroductie, hoewel ik niet klachtenvrij was. Tot op heden heb ik slecht gereageerd op lactose (melk), fructose (honing) en heb ik niet gereageerd op fractalen (rogge i.p.v. tarwebrood; 1 koffiekoek met frangipane, 1 snee rogge i.p.v. tarwebrood): geen bijkomende klachten; 2 dagen later 1 koffiekoek met frangipane: geen bijkomende klachten; 3 dagen later 3 sneden roggebrood – geen bijkomende klachten.
Tijdens het volgen van het dieet, had ik telkens klachten na het eten van zelfbereide groentesoep met voorgesneden groenten o.a. prei, ui, volgens de lijst eveneens fractalen, zoals tarwe (of lees ik dat verkeerd?). Vraag: wat zit in die groenten en niet in tarwe of rogge? Verdere ingrediënten: olijfolie of Soy Pro (bratelle) bakken en braden – geen aardappelen, geen rijst, geen vermicelli of water, tijm, laurier, rozemarijn. Bij de laatste bereiding bewust geen enkel bouillonblokje toegevoegd. Toch evenveel klachten als met; evenals op (zelf) gebraden kippenbillen, ook na verwijderen van het vel, op frieten, gekookte nieuwe aardappelen.
De herintroductie heb ik niet doorgezet: enerzijds ontbreekt me de moed, anderzijds weet ik met betrekking tot de test met bloemkool zo al dat ik daar sinds juni 2016 slecht op reageer en linzen en dergelijke eten we niet.
Wantrouwig geworden door de felle reactie op lactose en fructose en buikklachten enkele dagen na inname van volgende (gelegenheids)medicatie, las ik aandachtig de bijsluiters:
Cipramil – met grote tegenzin maar op voorschrift huisarts ½ per dag gestopt na 8 dagen - ingrediënten: lactosemonohydraat;
Mobic - gedurende 10 dagen wegens "kwetsuur van ligamenten in rechterknie" - ingrediënten: lactose - toch verder genomen omdat ik die bijkomende pijn kwijt wilde.
Ook de medicatie die ik dagelijks neem/nam bekeek ik kritisch:
CalxPlus – 1 per dag: neem ik al jaren op voorschrift van mijn gynaecoloog – dus ook in juni 2016 toen ik op voorschrift van huisarts Metarelax nam en tijdens FODMaP-dieet en herintroductie. Ter herinnering: de miserie begon na zo'n 14 dagen (verandering in stoelgangpatroon) en toen ben ik met Metarelax gestopt; ingrediënten: maltitol; mannitol – beide te mijden polyolen volgens FODMaP - gestopt.
Bisoprolol 2,5 mg: 1 per dag: neem ik al jaren;
Asaflow 80 mg: 1 per dag sinds TIA op 29 oktober 2017.
Ik kijk met grote belangstelling uit naar je antwoord.
Monique
Linda Hogervorst, diëtist
Bedankt voor uw uitgebreide bericht. Wat vervelend dat u van het kastje naar de muur gestuurd bent. Het is heel begrijpelijk dat u op zoek bent naar antwoorden. Ik heb uw vragen één voor één nagelopen:
Diëtist en voedingsspecialist
Een diëtist heeft een vierjarige hbo-opleiding afgerond en is de deskundige op het gebied van voeding een gezondheid. De naam “diëtist” is dan ook een beschermde titel. Dat wil zeggen dat niet iedereen zichzelf diëtist mag noemen.
Een voedingsspecialist heeft een mbo-opleiding (niveau 4) afgerond en werkt op het gebied van bereiding van voedingsmiddelen, kwaliteit, voedselveiligheid, verpakkingen, verbeteringen van producten en de voedingswaarde van producten. In tegenstelling tot een diëtist geeft een voedingsspecialist geen (medische) voedings- en dieetadviezen.
Magnesium als laxeermiddel
Magnesium valt onder de “osmotisch werkende laxantia”. Voorbeelden zijn magnesiumoxidetabletten en magnesiumsulfaat poeder. Osmotisch werkende laxantia houden (via osmose) water vast in de darm. Hierdoor wordt de ontlasting zachter en wordt het volume van de ontlasting groter. De peristaltiek (de samentrekkende bewegingen van de darmen) neemt toe, waardoor u eerder naar het toilet moet. Osmotisch werkende laxantia moeten met veel water worden ingenomen.
Osmotisch werkende laxantia kunnen het water- en elektrolytenevenwicht in het lichaam enigszins verstoren. Daarom worden deze laxantia niet voorgeschreven bij mensen met hart- of nierfunctiestoornissen. Er wordt weleens gedacht dat het gebruik van laxantia op lange termijn leidt tot schade of een “luie darm”, maar het Nederlands Huisartsen Genootschap meldt dat dit niet het geval is.
Magnesium in de voeding
Verder kunt u ook magnesium binnenkrijgen via uw voedingspatroon. Voedingsmiddelen waar relatief veel magnesium in zit, zijn: brood, graanproducten, groente, noten, melk en melkproducten en vlees. De kans is echter erg klein dat u door het gebruik van deze voedingsmiddelen te veel magnesium binnenkrijgt. Te veel magnesium binnenkrijgen gebeurd doorgaans alleen door het gebruik van magnesiumtabletten.
FODMaP-dieet
Het FODMaP-dieet is een eliminatiedieet voor mensen met het prikkelbaredarmsyndroom. Bij dit dieet worden gedurende enkele weken de zogenoemde “FODMaPs” uit het voedingspatroon geëlimineerd. Dit zijn: oligosachariden, disachariden, monosachariden en polyolen. Na eventuele klachtenvermindering, kunnen deze FODMaPs weer één voor één geïntroduceerd worden in het voedingspatroon, om erachter te kunnen welke FODMaP bij u tot klachten leidde. U geeft aan dat u niet klachtenvrij was, maar de kans dat u klachtenvrij wordt is klein. De behandeling van het prikkelbaredarmsyndroom (bijvoorbeeld door middel van het FODMaP-dieet) is gericht op “het verminderen van de klachten”.
Als we kijken naar het FODMaP-dieet, dan zitten er in prei en ui relatief veel oligosachariden. Ook in tarwe en rogge zitten oligosachariden. Het enige verschil is dat er in rogge ook nog fructose zit. Mensen met gevoelige darmen kunnen vaak niet goed tegen prei, ui en knoflook.
Het is mogelijk dat uw darmen de ene dag gevoeliger zijn voor één of meerdere FODMaPs dan de andere dag. Dat komt doordat andere factoren hier ook nog invloed op hebben. Heeft u bijvoorbeeld een dag meer stress gehad? Dan gaat uw pijndrempel omlaag, waardoor u eerder last heeft van darmklachten.
Medicatie
Heel goed dat u ook de bijsluiters van de door u gebruikte medicatie heeft gelezen. Veelvoorkomende vulmiddelen zijn inderdaad lactose en polyolen. Mensen met een lactose-intolerantie kunnen vaak nog wel kleine hoeveelheden lactose per dag verdragen. Producten zoals lactosebevattende tandpasta en medicatie vormen daarom meestal geen probleem. Hetzelfde lijkt te gelden voor polyolen. Echter, de gevoeligheid voor lactose en polyolen is natuurlijk heel persoonlijk.
Herintroductie FODMaPs
Officieel bestaat het FODMaP-dieet uit een eliminatiefase en een herintroductiefase. Echter, er zijn ook mensen die de herintroductiefase nooit uitvoeren. Dat komt doordat zij òf tevreden zijn met het resultaat en het daarbij willen laten òf tegen de herintroductiefase opzien. Daarin bent u dus niet de enige. Het kan de boel best wel weer even op z’n kop zetten. Ik zou u toch graag willen adviseren om op zoek te gaan naar een (gespecialiseerd) diëtist die u verder kan helpen. U hoeft er in uw zoektocht niet alleen voor te staan.
Linda Hogervorst is freelance diëtist en heeft een master’s degree in Nutrition and Health. Ze is eigenaar van de eenmanszaak Into Food. Inmiddels beantwoordt ze geen expertvragen meer voor Gezondheidsnet. Heb je een vraag over voeding? Stuur dan een mail naar voedingsdeskundige Patricia Schutte.
Heb je ook een vraag? Stel deze dan aan een van onze experts. Ga met spoedeisende vragen altijd naar je huisarts, daarvoor zijn de experts niet de aangewezen persoon. Ze stellen ook geen diagnoses. De overige voorwaarden vind je hier.
