Koffie ondersteunt je spijsvertering

Koffie en je maag

Zodra er vocht of voedsel in je maag komt, worden er spijsverteringssappen aangemaakt. Ook als dit koffie is. Uit onderzoek blijkt dat koffie de productie van gastrine stimuleert. Dit is een hormoon dat de productie van maagzuur verhoogt. Dat maagzuur is nodig om het voedsel in je maag beter te verteren. In die zin helpt koffie dus de vertering in je maag op gang te brengen.

Maar hoe zit dat dan met klachten als brandend maagzuur? Dat is niet het directe gevolg van koffie. Zuurbranden treedt op als de zure maaginhoud wat terug vloeit naar de slokdarm doordat de afsluiting tussen de maag en slokdarm niet (meer) helemaal optimaal is. Het ontbreken van de goede afsluiting is de oorzaak. Heb je hier last van, dan kan koffie wel voor klachten zorgen. Net zoals pittig gekruid eten, bier, wijn en koolzuurhoudende dranken. Overgewicht kan zuurbranden ook in de hand werken.

Vroeger werd wel gedacht dat je van koffie een maagzweer kan krijgen. Ook niet waar, want maagzweren worden veroorzaakt door bacteriële infecties en niet door het drinken van koffie. Wel kan het zo zijn dat koffie niet goed bevalt als je een maagzweer hebt. Opvallend is trouwens een uitkomst van internationaal onderzoek dat de maagzuurproductie minder is na het drinken koffie van donkergebrande bonen; de zogeheten dark roasts (pittige koffie). Hierbij blijkt de gastrine-productie lager en wordt er dus minder tot de productie van maagzuur aangezet dan bij de minder gebrande koffiesoorten.

Koffie en je galblaas en alvleesklier

Je galblaas en alvleesklier spelen een belangrijke rol in de spijsvertering. Deze organen maken stoffen waaronder hormonen en enzymen, die nodig zijn om het voedsel af te breken, zodat het kan worden opgenomen in je bloed. Uit onderzoek blijkt dat het drinken van koffie samenhangt met een lagere kans op het krijgen van problemen met de galblaas en een lagere kans op ontstekingen aan de alvleesklier. Hoe dat precies werkt, is nog niet duidelijk. Het lijkt te lopen via het hormoon cholecystokinine (CCK). De productie daarvan stijgt door het drinken van koffie. CCK wordt gemaakt in de twaalfvingerige darm en de dunne darm. CCK stimuleert de alvleesklier om enzymen af te scheiden die zorgen voor de vertering van eiwitten, vetten en koolhydraten. Ook werkt het in op de galblaas, die daardoor gal gaat produceren. Gal zorgt voor het emulgeren van vetten, zodat die gemakkelijker door het lichaam worden opgenomen. Koffie lijkt op zo’n manier dus de vertering te ondersteunen.

Koffie en de dikke darm

Het laatste deel van het spijsverteringskanaal in je lichaam is de dikke darm. Hier wordt vooral water opgenomen. Daardoor dikken de onverteerbare resten in, hoe langer het in de darm zit. Zo ontstaat je ontlasting. Over het algemeen reageert de dikke darm met samentrekkingen zodra er voedsel in de maag komt. Door die samentrekkingen schuift de hele massa in de darm wat verder naar de uitgang toe. Dit heet de gastrocolische reflex. Het treedt meestal vrij snel na een maaltijd op en is een logische reactie van het lichaam: er moet plaats gemaakt worden. Dit is ook de reden dat veel mensen na het ontbijt naar het toilet moeten. Veel mensen vinden dat ze na het drinken van koffie ook snel naar het toilet kunnen. Koffie kan inderdaad ook zorgen voor die gastrocolische reflex, maar niet meer of minder dan ander voedsel. De mate van reacties verschilt wel van persoon tot persoon. De een reageert sterker op koffie de ander op voedsel.

Koffie en het darmmicrobioom

In het laatste deel van de je spijsverteringskanaal – je dikke darm- zitten veel bacteriën. Die spelen een belangrijke rol voor je gezondheid. Het zogeheten darmmicrobioom - alle bacteriën bij elkaar in je darm - helpt bij de vertering van de laatste restjes en het zorgt voor het opbouwen en instandhouden van een goede weerstand. Het is daarvoor wel belangrijk dat er vooral gunstige bacteriën aanwezig zijn in je darmmicrobioom. Er wordt de laatste tijd steeds meer bekend over wat de groei van die gunstige bacteriën kan ondersteunen. Zo lijkt ook koffie een rol te spelen. Stoffen in koffie zoals phenolen, zuren en vezels schijnen de groei van de gunstige bifidobacteriën te ondersteunen. Er komt vast nog meer onderzoek naar deze interessante aspecten van koffie. Hoeveel koffie is gezond?

Koffie kan dus je spijsvertering ondersteunen, maar hoeveel koffie is nu gezond? Volgens het Voedingscentrum past koffie in een gezond voedingspatroon, maar ze raden volwassenen aan niet meer dan vier kopjes filterkoffie per dag te gebruiken. Deze maximum hoeveelheid houden ze aan omdat koffie een bepaalde hoeveelheid cafestol en kahweol bevat. Deze stoffen uit de koffie (die overigens deels in de filter achterblijven) kunnen het LDL-cholesterol in het bloed verhogen. Bij een hogere consumptie van koffie met cafestol en kahweol stijgt daardoor het risico op een verhoogd LDL-cholesterol. En dat is nadelig voor de gezondheid van de bloedvaten. In filterkoffie zit het minste cafestol en kahweol. Bij kookkoffie of koffie uit een cafetière zit het meest. Drink hiervan maximaal 1 kopje per dag. Espresso of koffie van cups zit er een beetje tussenin. Het advies is hiervan maximaal twee tot drie per dag te drinken. Vanwege het gehalte aan de opwekkende stof cafeïne raadt het Voedingscentrum aan kinderen onder 13 jaar geen koffie te geven en ook zwangere vrouwen krijgen daarom het advies maximaal 1 bakkie per dag te nemen.