Diarree: zeer dunne, waterige ontlasting

Wat is diarree?

Diarree (of buikloop) is een klacht die veel voorkomt. Hiervan is sprake als je ontlasting dun en waterig is en meerdere keren per dag komt. Vaak heb je ook last van buikpijn of krampen en kun je je ontlasting niet lang ophouden. Meestal heeft deze ook een andere kleur en geur dan je gewend bent. Ook kun je misselijk zijn en koorts hebben.

Diarree kan verschillende oorzaken hebben: meestal is deze klacht het gevolg van een infectie met een virus, parasiet of bacterie die via je voeding in je darmen terecht is gekomen. Door de infectie kan je darmwand geen vocht meer opnemen, waardoor dit in je ontlasting blijft. Dit zorgt voor het waterige karakter ervan. Diarree kan ook veroorzaakt worden door het gebruik van bepaalde medicijnen, bepaalde voedingsmiddelen, of een verschijnsel zijn bij voedselintolerantie en bepaalde chronische ziekten van de darmen, zoals de ziekte van Crohn, het prikkelbare darm dyndroom of colitis ulcerosa.

Diarree is heel vervelend en kan tot uitdroging leiden, omdat je veel vocht verliest. Zorg er dus voor dat je extra water, bouillon of kruidenthee drinkt. Meestal gaat deze klacht binnen een week vanzelf over. Alleen als je klachten het gevolg zijn van bepaalde aandoeningen, heb je soms medische hulp nodig.

Oorzaken van diarree

Diarree is een klacht die veel verschillende oorzaken kan hebben, zoals:

• besmetting met een virus, bacterie of parasiet door bijvoorbeeld besmette voeding (let extra op met bijvoorbeeld vlees dat niet goed gaar is), besmet water of (indirect) contact met het speeksel van iemand die besmet is met een darmbacterie
• ziekten zoals de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa
• aandoeningen aan de alvleesklier
• snelle stofwisseling door toegenomen werking schildklier
• het prikkelbare darm syndroom
• obstipatie, waarbij er sprake is van paradoxale- of overloopdiarree
• voedselintolerantie (zoals lactose-allergie of coeliakie)
• inname van grote hoeveelheden sorbitol, xylitol of andere kunstmatige zoetstoffen, suiker en cafeïne
• hevige stress
• voeding met veel te weinig vezels
• gebruik van medicijnen, zoals antibiotica, bepaalde pijnstillers, antidepressiva en maagzuurremmers

Symptomen diarree

Het belangrijkste symptoom van diarree is dunne, waterige ontlasting die meerdere keren per dag komt, meestal meer dan vier keer per dag. Daarnaast kun je last hebben van:

• buikkrampen
• moeite om je ontlasting op te houden
• vermoeidheid en zwakte
• koorts
• misselijkheid en braken
• hoofdpijn

Doordat je ontlasting zo dun is, verlies je extra veel vocht gedurende de dag, zeker als je ook moet overgeven en het warm weer is. Zorg dus dat je voldoende extra vocht binnenkrijgt door regelmatig water, thee of bouillon te drinken. Zeker kinderen onder de 2 jaar en ouderen boven de 70 jaar lopen risico op uitdroging.

Meestal gaat diarree vanzelf over. Heb je echter last van de volgende klachten, neem dan contact op met je huisarts:

• je hebt meer dan 6x per dag, 3 dagen lang waterige diarree
• je voelt je verward en suf en denkt dat je misschien gaat flauwvallen
• je moet steeds overgeven
• je hebt de hele dag niet geplast
• je hebt veel dorst
• je hebt onophoudelijk last van buikpijn
• je vindt bloed of slijm in je ontlasting
• je bent boven de 70 jaar en hebt al een hele dag diarree gehad of 8 uur niet geplast
• je neemt plaspillen of middelen tegen een hoge bloeddruk

Hoe wordt de diagnose diarree gesteld?

Meestal kan de huisarts op basis van je beschrijving van je klachten wel vaststellen dat het om diarree gaat. Heb je al lange tijd last van deze klachten, dan kan de huisarts besluiten om ontlastingsonderzoek te laten doen, vooral als je in het buitenland bent geweest. Dan is er namelijk een grotere kans dat je besmet bent geraakt met een parasiet of bacterie. Deze kunnen via zo'n onderzoek opgespoord worden, zodat men weet welke behandeling nodig is. Vermoedt je huisarts dat je dunne ontlasting het gevolg is van een onderliggende aandoening, dan kan deze je doorverwijzen naar een maag-, lever- darmarts of een internist voor verder onderzoek in het ziekenhuis.

Risicofactoren/-groepen

Enkele risicofactoren voor diarree zijn:

• inname van besmet voedsel of water
• (indirect) contact met het speeksel van iemand die besmet is
• gebruik van veel kunstmatige zoetstoffen, suiker of cafeïne
• een dieet met veel te weinig vezels
• hevige stress
• gebruik van bepaalde medicijnen, zoals antidepressiva, bepaalde pijnstillers, maagzuurremmers of antibiotica

Tot de risicogroepen behoren:

• mensen met voedselintolerantie of voedselallergieën, zoals lactose-intolerantie of coeliakie
• mensen met chronische darmziekten, zoals de ziekte van Crohn, colitis ulcerosa of het prikkelbare darm syndroom
• mensen met een snelle stofwisseling door een toegenomen werking van de schildklier
• mensen met alvleesklierproblemen
• mensen met obstipatie (dan kan er sprake zijn van paradoxale of overloopdiarree)
• reizigers

Behandeling van diarree

Meestal gaat diarree vanzelf over. Er bestaan wel diarreeremmers, maar die zijn niet aan te raden als je last hebt van acute diarree, door besmetting met een virus, bacterie of parasiet. Je lichaam probeert deze namelijk juist via je ontlasting naar buiten te werken. Diarreeremmers kunnen ervoor zorgen dat deze zich juist gaan nestelen in je maag-darmkanaal.

Verder kun je de volgende tips volgen om te voorkomen dat je er meer klachten bij krijgt:

• drink minstens 2 à 3 liter (water, kruidenthee of bouillon) per dag
• eet zo normaal mogelijk; het liefst volkorenproducten, groenten en fruit, omdat de hierin aanwezige vezels je ontlasting dikker helpen worden

Ga je op reis, zoek dan informatie over wat je het beste wel en niet kunt eten in het land van bestemming. Controleer ook of je vaccinaties nodig hebt om veilig naar het land te kunnen reizen.

Heb je last van chronische diarree door een onderliggende aandoening, dan zal de arts die proberen te behandelen om je klachten te verminderen. Eventueel kun je wel diarreeremmers voorgeschreven krijgen, maar dat hangt af van de aandoening die je klachten veroorzaakt.

Prognose

In principe is diarree geen ernstig probleem en gaat het vanzelf over. Je moet wel zorgen dat je voldoende vocht binnenkrijgt om niet uit te drogen. Geef bij acute diarree je lichaam de tijd om virussen, bacteriën en parasieten te verdrijven. Alleen als je dunne ontlasting veroorzaakt wordt door een onderliggende aandoening heb je soms medische hulp nodig.