Dit is waarom goed kauwen zo belangrijk is

Kauwen is een beweging van de onderkaak ten opzichte van de bovenkaak. Het doel is het fijnmalen van voedsel. Vier kauwspieren spelen hierbij een belangrijke rol. Samen zorgen deze spieren voor een kauwkracht van zo’n 15 kilogram. Meer is niet nodig voor de meeste voedingsmiddelen, maar je kunt wel meer kracht leveren. De maximale kauwkracht is ongeveer 75 kilogram.

Kauwgewoonten verschillen sterk per persoon, maar over het algemeen kauw je afwisselend links en rechts tenzij er sprake is van bepaalde klachten of afwijkingen.

Spijsvertering

Allereerst is kauwen de start van de spijsvertering. In je mond kauw je voedsel fijn en vermeng je het met speeksel met behulp van je tanden, kiezen en tong. Kauwen maakt de voedselbrokken klein en toegankelijk voor de spijsverteringsenzymen uit het speeksel en later ook voor de bacteriën in de darmen. Daarbij analyseer je tijdens het kauwen het eten: smaak en structuur worden doorgeseind naar je hersenen en die brengen het spijsverteringssysteem in paraatheid.

Speekselproductie

De speekselklieren produceren speeksel zodra je eten ziet, ruikt of proeft, maar ook door kauwen stijgt de speekselproductie. Vervolgens maken enzymen in speeksel een begin met de spijsvertering. Dankzij het speeksel wordt de voedselbrij glad en smeuïg, waardoor je het makkelijk door kunt slikken. Ook beschermt speeksel je mond en tanden.

Kauw je niet goed, dan vermengt het speeksel zich minder met het voedsel. Daardoor worden bepaalde voedingsstoffen minder goed afgebroken, met winderigheid of een opgeblazen gevoel tot gevolg.

Verzadiging

Wanneer je lang en met aandacht kauwt, ben je langer bezig met je maaltijd. Op die manier krijgen je hersenen de tijd om een verzadigingshormoon aan te maken. Dit kost ongeveer 15 tot 20 minuten vanaf je eerste hap. Als je langzaam eet en goed kauwt, krijgen je hersenen dus voldoende tijd en eet je ook automatisch niet te veel. Dat is mooi meegenomen, zeker als je op je gewicht let.

Lichaamstemperatuur

Naast de hersenen, speelt ook je lichaamstemperatuur een belangrijke rol bij het kauwen en je gewicht, blijkt uit Japans onderzoek. Wetenschappers hebben namelijk aangetoond dat wanneer je goed kauwt en langzaam eet, je een hogere lichaamstemperatuur krijgt na het eten. Dit zogenaamde 'thermische effect' zorgt ervoor dat je minder kans hebt op overgewicht, doordat je lichaam energie verbruikt om een maaltijd te verteren. Elke maaltijd heeft dus een beetje effect op het energieverbruik. Neem je voortaan bij elke maaltijd de tijd? Dan zie je dit waarschijnlijk eerder terug op de weegschaal.

Nog een aantal redenen om te kauwen:

• Goed gekauwd voedsel heeft een groter oppervlak waardoor voedingsstoffen gemakkelijker opgenomen kunnen worden. Ook het verteren van kleine voedselbrokjes kost minder energie.
• Als je te weinig kauwt, loop je kans op dat je kaakspieren verslappen. Dit verzwakt de kaak en maakt het gebit extra kwetsbaar.
• Steeds meer onderzoeksresultaten geven aan dat goed kauwen het geheugen verbetert. Door te kauwen neemt de doorbloeding van bepaalde hersengebieden toe.

Goed kauwen?

Je manier van kauwen is niet zo gemakkelijk aan te passen. Het is onbewust gedrag. Daarom is bewustwording een belangrijke eerste stap. Neem de tijd en eet met aandacht. Ga rustig aan tafel zitten en vermijd activiteiten als lezen en televisie kijken tijdens de maaltijd. Leg je bestek ook regelmatig neer en neem pas een volgende hap als je mond weer leeg is.

Wat je ook kan helpen, is om eens te tellen hoe vaak je kauwt en vervolgens proberen het aantal kauwbewegingen te verhogen. Of neem kleinere happen. Ook op vloeibaar voedsel kun je kauwen. Als je bij het eten drinkt, moet je zorgen dat je je eten niet wegspoelt. Drink pas wanneer je je eten hebt doorgeslikt.