Meditatieve vechtkunst
Bij martial arts denk je al snel aan een vechtsport waar je vliegensvlug, explosief en sterk voor moet zijn. De Chinese vechtkunst Tai Chi Chuan werkt eigenlijk precies het tegenovergestelde. Het wordt dan ook wel ‘bewegende meditatie’ genoemd: door langzame bewegingen ontspan je zowel lichaam als geest. Inmiddels wordt de sport gezien als een heus antistress-middel. Redacteur Suzanne gaf zich op voor een cursus Tai Chi Chuan in Nijmegen en testte het uit.
Aan het hof van de Chinese keizer verweven vechtkunst, traditionele Chinese geneeskunde en het taoïsme samen. Uit dit mengelmoesje ontstond Tai Chi Chuan, een interne martial art. Intern? Wat er aan de binnenkant van het lichaam gebeurt, speelt een veel grotere rol dan wat er aan de buitenkant te zien is. Tijdens het lesuur worden we regelmatig ‘teruggeroepen’ door leraar Jani Roland Holst: ben je bewust bezig met de bewegingen die je maakt? Adem je vanuit de onderbuik, of juist vanuit je borstkas? De groep cursisten bestaat uit vijftien mensen, jong en oud, die allemaal iets op willen pikken van deze bijzondere sport. Want of je nu 20 of 80 jaar oud bent, Tai Chi Chuan is er voor iedereen die zijn bewegingen op een zo’n natuurlijk mogelijke wijze uit wil voeren. Om te ontstressen, voor een betere houding, of om soepel te blijven. Als Jani uitlegt dat je je spieren hierbij niét aan het werk mag zetten, wordt er gelachen. Ook ik ben een beetje in de war: ik heb me toch opgegeven voor een sportcursus?
Natuurlijke houding
Het wordt al snel duidelijk hoe de beoefenaars van Tai Chi Chuan te werk gaan. Tijdens de cursus gaan we op zoek naar een kantelpunt: hoe kan ik mijn lichaam het beste laten functioneren, zonder energie te verspillen? Energiezuinig bewegen begint bij een natuurlijke houding. Leraar Jani laat ons stap voor stap zien hoe we eigenlijk, dag in dag uit, zouden moeten staan. Met de voeten op heupbreedte, knieën uit het slot, je bekken iets gekanteld. Dan de bovenkant: de schouders naar achteren én naar beneden, je kin iets ingetrokken. Er zit een denkbeeldig draad vast aan het topje van je schedel, waardoor je jezelf nog net iets langer maakt. Een gemiddeld mensenhoofd weegt negen kilo en als je dit gewicht niet recht op je romp laat balanceren, moeten je nek- en rugspieren overcompenseren, legt Jani uit. Zo ontstaan veel nek- en rugklachten. Voor mij is dit een echte eyeopener: normaal gesproken sta ik lang niet zo recht en krachtig, zo gracieus overeind. Ik neem me voor om ook buiten de les bewuster te zijn van een goede houding.
Chi-energie
Naast een open en ontspannen houding is ook de manier waarop je beweegt van belang bij Tai Chi Chuan. Alle bewegingen moeten langzaam, vloeiend en sierlijk zijn. Zo kan de energie door je hele lijf stromen, zonder onderbrekingen. In het Chinees betekent ‘Chi’ levenskracht: voor Chinezen is het vrij stromen van Chi één van de grondbeginselen voor een gezond, lang en gelukkig leven. Tijdens de les zie ik dit bijvoorbeeld terug in de cirkelachtige vormen die we met onze armen maken. Met deze vloeiende bewegingen worden lenigheid, evenwicht én concentratievermogen op de proef gesteld. We bewegen in stilte. Soms dwaal ik af, door het kraken van de vloer, of door mijn spiegelbeeld en die van de anderen. Maar door me telkens opnieuw te focussen op de manier waarop ik a) de beweging uitvoer en b) ademhaal ben ik eigenlijk heel mindful bezig. Voor mensen die het, net als ik, lastig vinden om zittend te mediteren is dit een prima alternatief.
Stabiel
Dan is het tijd om de gevechtskunst toe te passen op een proefpersoon. Het draait hier niet om de aanval, maar om de zelfverdediging. Jani legt het beeldend uit. “Houd met beide armen losjes een grote bal vast. Ontspan je polsen, handen, vingers. Je schouders zijn laag, laat je ellebogen het werk doen…” Als ik in de zelfverdedigingspose sta, is het de bedoeling dat een andere cursist tegen mijn armen aanduwt. Dat voelt gek! In plaats van weggeduwd te worden blijf ik, zonder extra energie te gebruiken, staan waar ik sta. Met een goede houding sta je namelijk veel stabieler en loop je dus minder risico om te vallen.
Bewust rechtop staan
Het lesuur vliegt voorbij. Ik heb niet gezweet, maar wel gewerkt, voel ik aan mijn lichaam. En dat terwijl ik mijn spieren niet mocht gebruiken! Het constant corrigeren van je houding kan, zeker tijdens de eerste lessen, erg vermoeiend zijn, zegt leraar Jani aan het eind van de les. “We zijn gewend om te staan zoals we in het dagelijks leven ook staan. Ook als dit niet de natuurlijke houding van de mens is. Door opeens heel bewust rechtop te staan, gebruik je je spieren op een andere manier. Dat ga je zeker in het begin goed voelen.”
Inmiddels zijn we drie weken verder en op de helft van de cursus Tai Chi Chuan. Alles wat ik heb geleerd over deze Chinese vechtkunst, neem ik mee in mijn andere sporturen. Zo let ik goed op mijn houding tijdens spinning en zijn mijn bewegingen sierlijker tijdens zumba (of nou ja, dat wil ik tenminste graag geloven). Tijdens stressvolle momenten focus ik op mijn ademhaling en herhaal ik simpele oefeningen uit de cursus. Kortom: Tai Chi Chuan heeft voor mij ontzettend goed uitgepakt!
Wil je deze vechtkunst ook eens uitproberen? Op verschillende locaties in Nederland wordt Tai Chi Chuan aangeboden. Meer informatie vind je op https://www.taijiquan.nl.
