Wat is steeldraai of teelbaltorsie?

Een klein lesje anatomie: de testikels zitten los en bewegelijk in de balzak. Iedere bal hangt in een glad vlies (de tunica vaginalis) aan zijn eigen vaatsteel, die zelf ook weer heel los in zijn omgeving ligt. In principe kan zo'n zaadbal en de bijbehorende vaatsteel niet om zijn eigen as draaien. Heel soms gebeurt dit echter toch, meestal bij jonge mannen onder de 20 jaar. De vaatsteel komt dan in een wokkel of kronkel te liggen, waardoor de bloedvoorziening naar de bal wordt afgesloten of bemoeilijkt. Dit heet steeldraai van de teelbal, teelbaltorsie of in medische termen torsio testis.

Wanneer naar de dokter?

Vermoed je een teelbaltorsie, dan is het zaak onmiddellijk je dokter of de spoedeisende hulp (SEH) in te schakelen. Zo'n torsio testis kan je zaadbal namelijk onhelstelbaar beschadigen. Om dit te voorkomen moet er binnen 4 tot 6 uur een zogenoemde 'terugdraai' worden verricht.

Hoe herken je een steeldraai van de teelbal?

Een torsio testis begint met pijn in de onderbuik en later een acute en hevige pijn in de teelbal. Er ontstaat een zwelling langs één zijde van de teelbal. De bal komt hierbij vaak wat hoger in de zak te liggen en doet extreem veel pijn bij aanraken.

Symptomen van een torsio testis

• Plotselinge scherpe pijn in de teelbal
• Roodheid van het scrotum
• Zwelling van het scrotum
• Pijn in het onderste gedeelte van de buik
• Een misselijk gevoel, eventueel met braken

Diagnose van teelbaltorsie

De dokter zal eerst lichamelijk onderzoek doen, waarbij wordt gekeken naar de kleur van je huid en zichtbare zwellingen. Ook kijkt hij of zij naar de grootte van de teelballen en bijballen en testen hoe pijnlijk ze zijn. Meestal zal er ook een echo worden gemaakt, om zeker te weten dat het om een steeldraai gaat en niet om een ontsteking.

Terugdraaien van de teelbal

Zoals gezegd moet de bloedvoorziening naar de bal binnen 4 tot 6 uur hersteld worden. Soms lukt het de arts om zelf de bal weer terug te draaien. De pijn is daarna direct weg en de arts zal met een echo controleren of de bloeddoorstroming naar de teelbal goed is. Over het algemeen wordt er dan wel een operatie ingepland om de ballen aan de binnenkant van de balzakhuid vast te maken. Dit omdat de steeldraai kan terugkomen.

Een (kleine) operatie

Als het de arts niet lukt om de teelbaltorsio te draaien, of dit te pijnlijk is, zal er gekozen worden voor een spoedoperatie. Bij deze orchidofixatie wordt de teelbal uit de balzak gehaald en de zaadsttreng teruggedraaid. Kleurt de (blauwe) teelbal dan weer snel bij, dan wordt deze vastgezet in de balzak. Als de teelbal niet bijkleurt wordt een tijdje gewacht of er toch geen nieuwe doorbloeding optreedt. In die tijd wordt de andere bal dan al vastgezet aan de balzakhuid. Als de teelbal toch nog bijkleurt, wordt hij alsnog vastgezet.

Teelbalverwijdering

Kleurt de bal echt niet meer bij, dan wordt deze verwijderd. Het verwijderen van één zaadbal heeft weinig gevolgen: het leidt zelden tot minder zin in seks (libidoverlies) of impotentie. Ook is er meestal geen blijvende invloed op de vruchtbaarheid.