De puzzel rond het ontstaan van kanker in de dikke darm en de endeldarm is weer iets verder ontrafeld door onderzoekers van het Maastricht UMC+. Bij mannen lijkt overgewicht een belangrijke rol te spelen. Bij vrouwen is dit een grote lengte.
Tot die conclusie komt promovenda Colinda Simons. Bij mannen met overgewicht is het risico op darmkanker vooral verhoogd als de regulering van groei is aangedaan. Zij keek zij naar een ongunstige genetische aanleg en naar mogelijke stillegging van genen.
Onderzoek
Het is al langer bekend dat overgewicht en een gebrek aan beweging het risico op colorectaalkanker (dikkedarm- en endeldarmkanker) vergroten. Het is nog niet duidelijk of deze verbanden verschillen voor mannen en vrouwen en naar gelang de plaats in de darm. In dit onderzoek zijn de verschillen en mogelijke mechanismen onderzocht.
Groei
Er is ingezoomd op een systeemdat groei in het lichaam reguleert en mogelijk ook kanker: het insulinegelijkende groeifactorsysteem (IGF). Vooral in het laatste deel van de dikke darm was de kans op kanker groter bij mannen bij overgewicht en weinig beweging. De kans op kanker in het eerste deel was verhoogd als mannen ook een bepaalde ongunstige genetische aanleg hadden in IGF-genen.
Bij vrouwen bleek lengte bepalender voor het risico op dikke darmkanker dan overgewicht. Het hebben van een ongunstige genetische aanleg speelde minder een rol.
Teennagels
Het onderzoek maakte gebruik van gegevens uit een grote studie onder ruim 120.000 Nederlanders die in 1986 werd gestart: de Nederlandse Cohortstudie naar voeding en kanker (NLCS). In dat onderzoek werden o.a. teennagels verzameld. In de teennagels van deze toen 55-69-jarige deelnemers is het met de hedendaagse technologie mogelijk genetische varianten te bepalen. Zodoende kon Simons achttien varianten in beeld brengen die invloed kunnen hebben op het ontstaan van dikkedarm- en endeldarmkanker.
Screenen
Het proefschrift toont aan dat het IGF-systeem een belangrijke route is waarlangs een verstoorde energiebalans tot darmkanker kan leiden bij mannen. Waarom dit systeem bij vrouwen een minder grote rol speelt is nog onduidelijk.
"In dit onderzoek hebben we gekeken naar verbanden, maar een verband is niet hetzelfde als een goede voorspelling", waarschuwt Simons. "Iedereen nu genetisch screenen op een ongunstige genencombinatie of stillegging van genen in dit systeem is nog een brug te ver. Op gewicht blijven en voldoende bewegen is voor iedereen belangrijk. Verder onderzoek is nodig."
- Maastricht UMC+
